„Miasto z klimatem” odbetonuje i unowocześni polskie miasta

W środę przed południem w Krynicy Górskiej podpisany został list intencyjny między miastem Krynica Zdrój, a Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, co zainicjowało równocześnie w Polsce projekt „Miasto z klimatem”. Jego celem jest poprawa jakości życia mieszkańców oraz wsparcie miast w transformacji w kierunku neutralności klimatycznej i odporności na zmiany klimatu.

Minister Klimatu, Michał Kurtyka stwierdził, że projekt „Miasto z klimatem” poprawi jakość życia w miastach Polski.

– Chcemy poprawiać jakość życia w naszych miastach, stąd projekt „Miasto z klimatem”, który ma kompleksowo, w wielu aspektach, podjąć te wyzwania cywilizacyjne, z którymi się mierzymy, a zatem: jakość powietrza, możliwość wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych, a co za tym idzie poprawa niezależności energetycznej państwa, również kwestia retencji wody, działań przeciwsuszowych i przeciwpowodziowych. „Miasto z klimatem” to kompleksowa oferta Ministerstwa Klimatu i Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, do tych samorządów, które gotowe są pójść krok dalej, wyjść takiego utartego szlaku i pomyśleć, jak mogą budować takie miasta, które będą jednocześnie lepsze pod względem parametrów zdrowotnych, ale również tworzyć nowe miejsca pracy i iść w kierunku takiej wizji jak najmniejszej ilości zanieczyszczeń – powiedział minister Kurtyka. – To miasto zeroemisyjne, które się nam jawi na końcu wymaga takich prekursorów i dzisiaj cieszę się, bo w Krynicy podpisujemy takie porozumienie, które właśnie Krynicę – miasto uzdrowiskowe – świetnie predysponowane do tej roli, ustanawia jako to pierwsze „Miasto z klimatem”. Mam nadzieję, że następne pójdą z czasem w jej ślady – stwierdził.

Minister Kurtyka przyznał, że wiele z nich da się zrealizować w większości miast Polski.

– Miasto z klimatem jest inicjatywą skierowaną do wszystkich polskich miast i mamy świadomość tutaj ogromnych wyzwań, jakie przed nami stoją. Mamy wiele miast, które w dalszym ciągu cierpią, jeżeli chodzi o zanieczyszczenie powietrza. Mamy również miasta uzdrowiskowe, które niestety zaliczają się również do tej kategorii, która wymaga dodatkowych nakładów ekologicznych po to, żeby ci, którzy przyjeżdżają tutaj odetchnąć pełną piersią, zaczerpnąć świeżego powietrza, mogli naprawdę tym świeżym powietrzem odetchnąć. Stąd kompleksowa oferta, która jest skierowana do wszystkich polskich samorządów – powiedział Michał Kurtyka. – Prowadzimy w tym momencie warsztaty z samorządowcami, z reprezentantami organizacji pozarządowych, z naukowcami, z instytutami badawczymi właśnie pod hasłem „Miasto z klimatem” i tam inwentaryzujemy zadania czy wyzwania, które są przez mieszkańców miast zgłaszane. To kwestia lepszego planowania przestrzennego po to, żeby ograniczać wyspy ciepła, po to żeby zwiększać te korytarze powietrzne, dzięki którym będzie lepsza wymiana powietrza, to rozwój zielono-niebieskiej infrastruktury, a zatem parki miejskie, a zatem mała retencja. To ograniczenie wysp ciepła w lecie, to ograniczenie tych małych powodzi, które niestety coraz bardziej dotykają również nasze miasta. To również postulat takiego upowszechnienia naturalnych rozwiązań wewnątrz samych miast – stwierdził polityk. – Dzisiaj padło hasło: „Miasta Ogrody”. To takie miasta, które są nie zabetonowane i musimy tutaj również uruchomić te naturalne mechanizmy, które doprowadzą do tego, że będzie lepsza retencja wody, lepsze odprowadzanie tej wody poprzez naturę, a nie poprzez sieci wodociągowe czy kanalizacyjne, które w momencie kiedy deszcze są zbyt ulewne, po prostu nam nie wystarczają – dodał minister.

Wcielenie w życie projektu „Miasto z klimatem” zakłada kompleksowe przeobrażenie całej infrastruktury miast, aby były one bardziej przyjazne mieszkańcom, turystom i całemu środowisku.

– Uruchomiliśmy program „zielonych inwestycji” na kwotę 7,8 miliarda złotych. To program, który ma jednocześnie popchnąć nasze miasta w kierunku tej lepszej jakości życia, zainspirować samorządowców, ale być również kołem zamachowym dla gospodarki odbudowującej się po koronawirusie. I te 26 programów, które składają się na plan zielonych inwestycji, wiele spośród nich to programy skierowane do samorządu i takie, z których mogą skorzystać wszystkie samorządy. To programy związane z rozwojem fotowoltaika, czyli niezależnością lokalną, energetyczną. Mamy programy związane z retencją wodną, z zieloną i niebieską infrastrukturą. Chcemy odbetonować miasta, chcemy żeby te miasta były przyjemniejsze do życia, żeby było więcej tych terenów zielonych, bo jak będziemy mieć piękne miasta, estetyczne miasta, będzie się nam w nich lepiej żyło, to będzie to również wpływało na jakość relacji pomiędzy mieszkańcami – stwierdził Minister Klimatu. – To również programy w zakresie geotermii. Tutaj cieszymy się, bo na południu Polski mamy bardzo ciekawe rozwiązania geotermalne. Mamy największą w Europie geotermię Podhalańska i mamy również planowany odwiert właśnie tutaj w Krynicy. To by dawało niezależność, ale również szansę na skorzystanie z takiego źródła energii, która jest praktycznie niewyczerpane dzięki zasobom Ziemi i które powoduje, że nie mamy zanieczyszczeń i które powoduje, że nie podnosimy kosztów dla mieszkańców. Są to zatem bardzo dobre rozwiązania. Mamy również inne: rowery miejskie. Bardzo ważne inicjatywy, które coraz częściej znajdują zainteresowanie samorządów, to działania związane z elektromobilnością, czyli ze zmianą struktury transportu – stwierdził polityk. – Po raz pierwszy również uruchomiliśmy programy dla osób fizycznych w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 150 mln zł na program Evan, na program „zielony samochód”, po to żeby zmieniać stopniowo taksówki, te małe samochody dostawcze w miastach, no i autobusy, również po to, żeby ten transport w naszych miastach, był jak najmniej zanieczyszczający. Więc jest to bardzo kompleksowa oferta ze strony Ministerstwa Klimatu i Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska. Mam nadzieję, że jak najwięcej samorządów z niej skorzysta – dodał.

Projekt „Miasto z klimatem” jest skierowany nie tylko do samorządów, ale również do przedsiębiorców i gospodarstw domowych. Jak wspomniał minister Kurtyka, jest to też pierwszy tego typu projekt w Europie.

– Ta oferta Narodowego Funduszu jest bardzo szeroka: od osób fizycznych, poprzez przedsiębiorstwa, na samorządach skończywszy. Krynica Górska to jest pierwsze miejsce, gdzie program „Miasto z klimatem” zostanie uruchomiony. Pan Prezydent Andrzej Duda również wspomniał o tym, że „Miasto z klimatem”, jest taką aspiracją do której chcemy dążyć. Cieszymy się, że Krynica podjęła to wyzwanie. Mam nadzieję, że następni będą w szybko iść w jej ślady. Lokalne bezpieczeństwo energetyczne i wodne jest wyzwaniem na miarę XXI wieku. Im wcześniej je podejmiemy, tym więcej korzyści uzyskamy – zaznaczył minister.

Ostatnie tygodnie pokazały, że w Polska ma duże problemy z gospodarką wodną. Projekt „Miasto z klimatem” za jeden z celów stawia sobie – jak mówi minister klimatu, Michał Kurtyka – poprawę bilansu wodnego w Polsce.

– Niestety jego orłem i reszką symetrycznie jest z jednej strony susza, a z drugiej strony powódź. Badania pokazują, że jakkolwiek ilość opadów w Polsce się nie zmniejsza, to zmienia się ich regularność. Mamy albo bardzo gwałtowne okresy deszczów, albo bardzo długie okresy suszy i niestety obydwa się wzajemnie napędzają. Kiedy mieliśmy ten okres suszy na początku roku,  praktycznie brak wód roztopowych, bardzo niskie opady śniegu w całej Polsce, wtedy ziemia była bardziej sucha. Mieliśmy mniej możliwości absorpcji przez naturę tych deszczy i w związku z tym, kiedy one zaczęły spadać, w taki bardzo gwałtowny sposób, też przyczyniło się to do gorsze ich absorpcji, a co za tym idzie do tych powodzi, która niestety mamy – powiedział Michał Kurtyka. – Po drugiej stronie, tak jak wspomniałem, jest ta druga niekorzystna strona. Od regulowanego bilansu wodnego, musimy nad tym bilansem wodnym bardzo mocno popracować, stąd wspólnie z kilkoma ministerstwami: Ministerstwem Rolnictwa, Ministerstwem Gospodarki Morskiej, Ministerstwem Środowiska, również pod auspicjami prezydenta Andrzeja Dudy, pracujemy nad tym, żeby skierować dodatkową ofertę, która pozwoli czy to osobom indywidualnym, czy samorządom lepiej gospodarować wodą. Co to znaczy? Po pierwsze retencjonowanie, czyli tam, gdzie będzie ona spadała, tam gdzie deszczówka spada, chcemy ją jak najlepiej zatrzymywać. Stąd program „Moja woda” uruchomiony 1 lipca. Ogromny sukces! Na 20 tys. instalacji, które przewidujemy, że zostaną dzięki temu programowi zbudowane – to są takie małe, przydomowe zbiorniki retencji wodnej – pierwszego dnia zostało złożone 1100 wniosków – powiedział szef resortu. – Więc to jest program, który się cieszy ogromnym zainteresowaniem, ale to są takie działania, które może podjąć każda rodzina – zaznaczył minister.

Wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Artur Michalski stwierdził, że „Miasto z klimatem” to nie tylko idea czy inicjatywa, ale projekt, który daje konkretne rozwiązania możliwe w realizacji.

– Dążymy do jak najlepszej jakości powietrza, czystego powietrza, jak najlepszej gospodarki energetycznej, najlepiej zeroemisyjnej, czyli żebyśmy mieli pozyskiwanie energii, ciepła w sposób na tyle zrównoważony, czy z odnawialnych źródeł energii, żeby nie było żadnych emisji – co się da osiągnąć. Będziemy do tego dążyć – stwierdził prezes. – Kolejna sprawa, to czysta woda. Czysta woda, czyli musimy mieć takie zasoby, aby można było z nich korzystać w sposób niezagrożony i żebyśmy byli zadowoleni. Krynica akurat jest specyficzna, bo są tu wody uzdrowiskowe, znakomitej jakości, znane w całym kraju, a nawet poza granicami kraju, dlatego ten aspekt akurat jest już spełniony. Dotychczas „Miasto z klimatem” to była taka idea, która się kojarzyła: klimat, czyli „Zielone Ogrody”, „zielone rozwiązania” i tak dalej, natomiast to jest coś więcej, bo wchodzimy i w rozwiązania elektromobilne i w rozwiązania gospodarki odpadami – powiedział Artur Michalski. – Energetyka to swoją drogą, ale tak naprawdę chodzi o odbetonowienie miast, żeby miasto nie kojarzyło się z betonem. Szereg programów pomocowych już jest wdrożonych, część jest poprawianych i szykujemy nowe, żeby „Miasto z klimatem” było realnie używane przez samorządy do pozyskiwania środków i do realizacji tego celu – stwierdził.

Projekt finansowo ma zabezpieczać Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

– Ma stworzyć jak najlepsze instrumenty finansowe, żeby się dało zrealizować ten projekt, tę ideę, tę inicjatywę „Miasta z klimatem”. Oznacza to – we współpracy z samorządami – stworzenie jak najlepszych programów. Programy pomocowe już funkcjonują, ale chcemy stworzyć kolejny program, albo zmodyfikować te istniejące, w tym celu, żeby były jak najbardziej dostępne i jak najbardziej dostosowane do realizacji celów „Miasta z klimatem”. Są to rozwiązanie w energetyce, w ciepłownictwie, w indywidualnych rozwiązaniach, gospodarstwach domowych na rzecz ciepłownictwa czy energetyki, czy odnawialne źródła energii, program „Mój prąd”, „Agroenergia” i inne, które służą pozyskiwaniu energii na własne cele. Także gospodarka wodna: ta większa i ta mniejsza. Większa w sensie gospodarki zarządzanej przez samorząd i mniejsza, czyli gospodarka wodna na własnym terenie, na własnej posesji, czyli retencja mała, retencja, czy przeciwdziałanie suszy – powiedział Artur Michalski. – Kolejne działania to elektromobilność, czyli wchodzenie w transport zeroemisyjny, niskoemisyjny, czyli auta elektryczne. transport publiczny elektryczny. Kolejne działania to energetyka związana z oświetleniem ulicznym, czyli zmniejszenie energii elektrycznej przez oświetlenie zewnętrzne, które mamy na ulicach, które to oświetlenie oświetla nasze miasta. To też jest duże pole do działania, bo możemy zmniejszyć zużycie energii nawet o połowę, a w niektórych miejscach nawet więcej. Gospodarka odpadami i racjonalne gospodarowanie odpadami, czyli jak najlepsze wykorzystanie odpadów w celu pozyskania surowców na rzecz chociażby recyklingu czy pozyskania surowców w innych celach, które będą służyć gospodarce energetycznej – stwierdził wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Chociaż finanse zapewnia Fundusz, bardzo ważna jest rola samorządów w realizacji projektu „Miasto z klimatem”.

– Samorząd jest realizatorem takiego programu. On musi mieć pomysł, on musi chcieć, czyli te miasta, które przystępują do inicjatywy „Miasto z klimatem”, po prostu muszą mieć swój pomysł na to, bo każde miasto będzie miało inną specyfikę: nie tylko na położenie geograficzne, ale po prostu w niektórych miejscach jest już część rzeczy zrealizowanych, zrobionych, jest inny przemysł, inne usytuowanie urbanistyczne, inne warunki środowiskowe. Każde miasto będzie miał inną specyfikę i musimy dostosować wszystkie swoje działania do tego, żeby jak najlepiej wykorzystać te możliwości, które tutaj dajemy. Miasto musi mieć pomysł, musi mieć cel, do którego chce dążyć. Jeśli np. są słabe rozwiązania jeśli chodzi o gospodarkę ciepłowniczą, energetyczna, czy jest zanieczyszczenie duże powietrza, czy zła jakość wody, czy złe rozwiązanie odpadowe, to w tym kierunku po prostu nasze środki są celowane, kierowane, żeby te aspekty poprawić – powiedział prezes Michalski.

Wiele aspektów projektu mogą zrealizować wyłącznie samorządy, ale część z nich – jak np. fotowoltaika – jest w zasięgu nawet pojedynczych gospodarstw domowych. Jak stwierdził wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Artur Michalski, już działające systemy pozyskiwania prądu z energii słonecznej przynoszą duże rezultaty.

– Wykorzystanie energii Słońca do celów energetycznych to boom ostatniego czasu. To program „Mój prąd”. Już mamy w systemie energetycznym prawie 2 giga waty albo może już przekroczyliśmy 2 giga waty nowej mocy zainstalowanej w odnawialnych źródłach energii jakimi jest fotowoltaika. Czyli 2 tys. mega watów nowej mocy, co oznacza, że mamy rozwój wręcz lawinowy, jeśli chodzi o odnawialne źródła energii, o fotowoltaika. Jest to energia czysta. Tu nie ma żadnej emisji, jeśli chodzi o fotowoltaikę – stwierdził Artur Michalski. – Energia czysta, oczywiście, ale ona nie jest tak stabilna, jak geotermia czy energetyka konwencjonalna, którą nam daje chociażby Elektrownia Bełchatów. Nie jest, dlatego że jest zależna od warunków zewnętrznych, czyli wtedy, gdy świeci Słońce, mamy zasilanie, jeśli Słońce nie świeci, nie mamy zasilania i musi pracować energetyka konwencjonalna, ale jak największy procent wykorzystania energetyki odnawialnej, to jest jednak zmniejszenie, poważne zmniejszenie emisji i zanieczyszczenia środowiska, wynikających właśnie ze spalania paliw kopalnych – dodał.

W imieniu prezydenta Andrzeja Dudy, który nie mógł przybyć na spotkaniu ze względu na prowadzoną w tym czasie kampanię wyborczą, w spotkaniu wziął udział doradca prezydenta ds. klimatu, Paweł Sałek, który stwierdził, że prezydent Duda jest wielkim zwolennikiem podejścia prośrodowiskowego.

– Pan prezydent Andrzej Duda przestawił całą koncepcję związaną z tak zwanym „Miastem z klimatem”, dlatego że dzisiaj mamy do czynienia z tym, że chcemy dbać o klimat, czy mówiąc wprost o środowisko w mieście, i tę koncepcję propozycji, które zostały przedstawione przez Pana Prezydenta to między innymi inicjatywa „Moja woda” – żeby gromadzić wodę, retencjonować i ponownie ją wykorzystywać, żeby nie uciekała nam do kanalizacji. To programu „Mój prąd” ażeby stosować panele fotowoltaiczne dla produkcji energii elektrycznej, które są dofinansowane ze strony państwa, to jest gospodarka obiegu zamkniętego, to jest Geotrermia+, która jest realizowana między innymi w takich miastach jak Tomaszów Mazowiecki, Skierniewice czy właśnie Krynica. Takie projekty będą realizowane – powiedział Paweł Sałek. – To jest też ekooświetlenie, czyli wykorzystywanie energooszczędnych żarówek czy innych form oświetlenia, bo dzisiaj to nie tylko żarówki, ale także inne instalacje oświetlająca są i wiele innych elementów związanych także z zieloną czy z niebieską infrastrukturą, z zieleńcami, z parkiem, z meandrującą rzeką. To jest to wszystko, co jest bezpośrednio związane właśnie z polityką klimatyczną i z „Miastem z klimatem”, i z jakością powietrza, i z tym, żeby po prostu ludziom w miastach dobrze się żyło, żeby to było wygodne i przyjemne życie – stwierdził.

W spotkaniu w Krynicy Górskiej inaugurującym w Polsce projekt „Miasto z klimatem” uczestniczył również dr Zygmunt Fura, przewodniczący Rady Naukowej Polskiego Klubu Ekologicznego, który podkreślił, że dzięki innowacjom technologicznym, które daje projekt „Miasto z klimatem”, możemy uzyskać niezbędną dla życia energię.

– Miasto z klimatem i energię, bo w w gruncie rzeczy wszystko sprowadza się do energii: nie tylko wytwarzać energię odnawialną, ze źródeł odnawialnych, oszczędzać przede wszystkim, elektromobilność – wszystko w zasadzie kręci się wokół energii. Do życia potrzebna jest energia. Już momencie poczęcia, prawda? Nie ma energii, kończy się w życie, więc ten element jest niezwykle istotny – stwierdził Zygmunt Fura. – Jest to projekt pilotażowy w Krynicy, ale myślę, że kolejne miasta dołączą się. Uważam, że Częstochowa też powinna dołączyć, bo tutaj jest wiele problemów ekologicznych, które są nam znane. Chcemy utworzyć tu strukturę Polskiego Klubu Ekologicznego. Na początek pan Piotr Wrona został włączony do rady naukowej. Jeśli znakomita Rozgłośnia Fiat pomoże, to my też się odwdzięczymy i będziemy wspólnie działać w tej branży – powiedział.

Minister Klimatu, Michał Kurtyka powiedział również sposób w jaki samorządy mogą ubiegać się o dotacje.

– Zapraszamy serdecznie albo do Ministerstwa Klimatu, gdzie przekierujemy, albo bezpośrednio do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Plan „zielonych inwestycji” to szereg przedsięwzięć. Wszystkie dane są na stronach internetowych, a tych spośród nas, którzy są zainteresowani takimi indywidualnymi rozwiązaniami, zapraszamy również do składania wniosków online – zachęcił minister. – Mamy program „Czyste powietrze”. Tutaj jest możliwość składania takich wniosków bezpośrednio przez naszą stronę internetową czystepowietrze.pl. Mamy również program „Mój prąd”. Również jest możliwość składania wniosków online dla wszystkich nas i dzięki temu razem łącząc siły: samorządy, przedsiębiorstwa, małe firmy – bo na przykład przedsiębiorstwa taksówkowe tak samo mogą składać wnioski w tych programach poświęconych elektromobilności – czy wreszcie my, jako osoby fizyczne termomodernizując dom, wymieniając przestarzałe źródło ciepła, możemy kontrybuować do tego, żeby się nam wszystkim lepiej żyło – powiedział Michał Krtyka. – Jak wszyscy podejmiemy ten wysiłek, to tylko wtedy, kiedy wszyscy się sprzymierzymy i połączymy siły, będziemy w stanie poradzić sobie z tymi wyzwaniami ekologicznymi, które nam niesie cywilizacja: czystym powietrzem, lepszą wodą. Chcemy tego? Zróbmy razem ten wysiłek – zaapelował minister.

Mamy nadzieję, że również główne miasta naszego regionu: Częstochowa, Zawiercie, Radomsko, Wieluń i Myszków podejmą ten wysiłek i skorzystają z projektu „Miasto z klimatem”, a dzięki temu także w nich zapanuje dobry, sprzyjający wszystkim mieszkańcom i gościom klimat.

KG

Skip to content