Gmina Mstów sfinansowała renowację cennego zabytku związanego z 100 rocznicą odzyskania Niepodległości Polski. Na szczycie Góry Wał w Mstowie znajduje się krzyż, w którego postument wmurowane są pociski pochodzące z okresu I Wojny Światowej. Front tej wojny na przełomie 1914 i 1915 roku, przez kilka miesięcy zatrzymał się na Jurze i przebiegał między innymi w okolicach Mstowa. Podczas krwawych walk, uszkodzeniu przez pociski artyleryjskie, uległ m. in. kościół i klasztor Kanoników w Mstowie.
Krzyż powstał jako wotum związane z zakończeniem tego światowego konfliktu. Wznieśli go mieszkańcy Mstowa. Jak wynika ze starych zdjęć w okresie międzywojennym, był on popularnym miejscem spotkań i wykonywania pamiątkowych zdjęć. Z Góry Wał roztaczał się bowiem piękny i rozległy widok. Odbywały się też tam patriotyczne uroczystości, jak np. Święto Pieśni. W latach sześćdziesiątych wzgórze zalesiono i z czasem piękne widoki na okolicę i sam krzyż przestały być widoczne. Doszło do tego, że wejście na wzgórze było bardzo trudne, gdyż trzeba było przedzierać się przez chaszcze i gęste zarośla, a sam krzyż zarósł dookoła drzewami. Również z murowanego cokołu wyrastały drzewka i inne rośliny, rozsadzając kamienie, z których zbudowano wysoki cokół krzyża. Metalowy krzyż niszczyła zaś korozja.
Dzięki zleceniu w tym roku prac renowacyjnych konserwatorowi zabytków, udało się przywrócić zabytek do świetności. Zakres prac obejmował oczyszczenie z mchów glonów, porostów, usunięcie roślinności typu samosiejki, usunięcie i wymianę wszystkich spoin pomiędzy kamieniami, przemurowanie luźnych kamieni – uzupełnienie ubytków zaprawy pomiędzy kamieniami, impregnację przeciwko ponownemu atakowi mikroorganizmów preparatami biobójczymi. Prace przy metalowym krzyżu polegały na: usunięciu korozji poprzez piaskowanie i nałożeniu kilku warstw farb specjalistycznych. W podobny sposób zabezpieczono wmurowane pociski. Wokół krzyża teren wysypano grysem kamiennym.
Dzięki wcześniej przeprowadzonym projektom przyrodniczym, na Górę Wał można wejść przez wykonaną przecinkę, po schodach terenowych. Krzyż jest obecnie jednym z trzech miejsc wartych odwiedzenia w tej części Mstowa: odnowionych Źródeł Spod Góry Wał i ścieżki przyrodniczej pokazującej jedno z najciekawszych na Jurze, stanowisk muraw kserotermicznych (łąk ciepłolubnych) – pięknie kwitnących roślin, przyciągających liczne motyle. Murawy zlokalizowane są na południowym zboczu Góry Wał.
źródło: UG Mstów
