„Zmiana z efektem” to tytuł wystawy, jaka od 1 września do 15 października prezentowana będzie w kopalni Zollverein w Essen w obiekcie światowego dziedzictwa UNESCO, który rocznie odwiedza ponad 1,2 mln turystów.
Głównym elementem ekspozycji będzie 6 regionalnych szlaków turystyki industrialnej, a wśród nich Szlak Zabytków Techniki województwa śląskiego. Podczas wystawy zaprezentują się jeszcze: styryjski Szlak Żelaza (Austria), Trasa Energetyczna – łużycki szlak kultury przemysłowej (Niemcy), Holenderski Szlak Industrialny, Szlak turystyki industrialnej Katalonii (Hiszpania) oraz Szlak dziedzictwa przemysłowego Południowej Walii (Wielka Brytania). Wszystkie sześć szlaków wchodzi w skład Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego (ERIH), skupiającego najlepsze obiekty industrialne w Europie.
Każdy region przemysłowy ma swoje własne cechy. Południowa Walia była pierwszym zindustrializowanym regionem na świecie: już w połowie XIX wieku więcej ludzi pracowało tam w kopalniach węgla i fabrykach niż w rolnictwie. Górnictwo było też liderem industrializacji Górnego Śląska. W Holandii perfekcyjne rozwinięto technologie związane z odwadnianiem terenu. W Katalonii najważniejszy był przemysł włókienniczy. Krajobraz Łużyc zdominowały gigantyczne kopalnie odkrywkowe węgla brunatnego, zaś Erzberg w Styrii do dziś jest ośrodkiem wydobycia rud i hutnictwa metali. Przygotowana wystawa prezentuje różnorodność europejskiej kultury przemysłowej i zaprasza do odkrywania istniejących tras turystyki industrialnej. Odwiedzający dowiedzą się, jak obiekty przemysłowe zmieniły geograficzny i społeczny krajobraz Starego Kontynentu. Jednocześnie ekspozycja ujawnia bliskie i ścisłe powiązania europejskich krajów uprzemysłowionych, gdyż industrializacja zawsze miała wymiar ponadkrajowy. Wystawa przygotowuje też podwaliny pod przyszłe wspólne działania w ramach Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego 2018.
Ten ogólnoeuropejski aspekt industrializacji nadal nie jest wystarczająco eksponowany. Dlatego w ubiegłym roku ERIH przygotował obszerną publikację pt. „Europejskie dziedzictwo przemysłowe – opowieść międzynarodowa”. Wydawnictwo jest dostępne on-line na stronie erih.net w zakładce „Service/downloads”.
ERIH to największa w Europie sieć informacji turystycznej o dziedzictwie przemysłowym. W portalu stowarzyszenia prezentowanych jest ponad 1500 zabytków techniki z 47 krajów. Wirtualny Szlak ERIH obejmuje ponad 100 tzw. „punktów kotwicznych”, 20 szlaków regionalnych i 13 tras tematycznych oraz ponad 140 biografii przemysłowców. Wszystko razem tworzy wyjątkową w skali świata mozaikę europejskiego dziedzictwa przemysłowego, w której poszczególne obiekty są ze sobą powiązane wspólną historią. Województwo Śląskie jako zarządca Szlaku Zabytków Techniki jest członkiem ERIH od 2010 roku.
fot. Tomasz Żak