Walczyli o wolność i niezależność Ojczyzny, co przypłacili życiem. Zginęli nie tylko za patriotyzm, ale również troskę o lepszy byt swoich dzieci. W nocy z 29 na 30 listopada 1830 roku rozpoczęło się Powstanie Listopadowe – zryw niepodległościowy przeciwko rosyjskiemu zaborcy.
O walkach zbrojnych przypomina m.in. wystawa prezentowana w Muzeum Częstochowskim, mówi historyk Mariusz Grzyb.
– Na drugim etapie wystawy „Dzieje Miasta Częstochowy” (na piętrze) znajduje się sala obejmująca zarówno powstanie listopadowe, jak i styczniowe. Są tam ciekawe dokumenty m.in. rozkaz do armii czynnej, dokument carski namawiający polskich żołnierzy do opuszczenia szeregów powstańczych (wtedy ich kara miała być darowana). Jest też broń z epoki, rozmaite i pamiątkowe karty i wiele innych, bardzo ciekawych dokumentów.
Powstanie listopadowe wybuchło na fali europejskich ruchów rewolucyjnych i niepodległościowych. Łamana była konstytucja Królestwa Polskiego z 1815 roku. Zniesiono wolność prasy, wprowadzono cenzurę prewencyjną i zawieszono wolność zgromadzeń. W społeczeństwie narastały niezadowolenie i sprzeciw wobec władz rosyjskich. W 1828 roku w warszawskiej Szkole Podchorążych Piechoty zawiązano spisek, kierowany przez podporucznika Piotra Wysockiego, który podjął przygotowania do zrywu narodowego. Rozpoczęte powstanie narodowe było największym wysiłkiem zbrojnym w polskich walkach wyzwoleńczych XIX wieku. Brali w nich udział bohaterowie związani z Częstochową. Jednym z nich był Tomasz Kantorbery Tymowski.
– Był polskim poetą. Człowiekiem wykształconym. Urodził się w dzień św. Tomasza z Kantorbery, stąd też jego nietypowe imię i nazwisko. Był uczestnikiem kampanii wojennych Napoleona. Walczył w Hiszpanii. Do kraju wrócił w grudniu 1810 roku. Od stycznia 1811 roku pracował w kancelarii Rady Stanu. W latach 1813-1814 kontynuował w Lipsku przerwane studia na wydziale prawa. W latach 1817-1822 był wysokim urzędnikiem komisji oświecenia Królestwa Polskiego. Od 1830 roku był to poseł na Sejm powiatu częstochowskiego.
Walki prowadzone w ramach powstania listopadowego trwały do października 1831 roku. Po upadku zrywu narodowego nastąpiło znaczne ograniczenie autonomii Królestwa Polskiego.
ABK