Od 1 czerwca 2021 roku piesi uczestnicy ruchu cieszą się tzw. „bezwarunkowym pierwszeństwem” na oznakowanych przejściach dla pieszych. Przepisy te miały zwiększyć bezpieczeństwo niechronionych uczestników ruchu. Czy jednak nowe regulacje rzeczywiście odniosły taki skutek?
Zapytaliśmy mieszkańców Częstochowy czy czują się bezpieczni na przejściach dla pieszych. Jak możemy usłyszeć, z reguły tak:
Jak wskazują eksperci w oparciu o dane statystyczne przygotowane przez Komendę Główną Policji, liczba wypadków z udziałem pieszych wzrosła na terenie Polski o ponad 30%. Porównano okres od 1 stycznia do 31 maja 2021 roku, czyli 5 miesięcy przed wprowadzeniem w życie „bezwarunkowego pierwszeństwa” z okresem analogicznym w roku 2022. Z porównania wynika, że ogólna liczba wypadków z udziałem pieszych wzrosła o 38%, natomiast liczba wypadków śmiertelnych wzrosła o 33%.
Wzrost ten jest tym bardziej niepokojący, że nowe przepisy miały zmniejszyć liczbę wypadków z udziałem pieszych, a jedynie przeniosły odpowiedzialność za ich występowanie na kierowców. Podkom. Sabina Chyra-Giereś z częstochowskiej Policji przybliża tegoroczne statystyki dla tego rodzaju zdarzeń:
Od początku roku na drogach Częstochowy i powiatu w 45 wypadkach drogowych z udziałem pieszego zginęło 8 osób, a prawie 40 zostało rannych. Do większości z nich doszło na terenie naszego miasta, a w ponad 50% na oznakowanych przejściach dla pieszych. Tylko od poniedziałku do środy częstochowska drogówka obsłużyła 40 zdarzeń drogowych, w tym 5 z udziałem pieszego, w tym 1 śmiertelny.
Pojęcie „bezwarunkowego pierwszeństwa” zostało wprawdzie ogłoszone do wiadomości publicznej, ale nikt nie wytłumaczył co ono oznacza. Otóż zgodnie z nowymi przepisami pieszy przed wejście ma przejście ma obowiązek upewnić się, czy kierujący ustępuje mu pierwszeństwa. Kierowca natomiast ma obowiązek ustąpić pierwszeństwa pieszemu, który już jest na przejściu lub który oczekuje aż kierowca mu umożliwi wejście na przejście. Idąc dalej, piesi mogą być ukarani mandatem za takie przewinienia jak wejście na przejście wprost przed maskę nadjeżdżającego samochodu, wejście zza przeszkody lub patrząc w ekran telefonu.
W praktyce jednak przepisy te są martwe, bo Policja skupia się na wykroczeniach kierowców, a w momencie wypadku karę ponosi kierowca, jeśli nie udowodni swojej niewinności nagraniem z kamery pokładowej lub miejskiego monitoringu. Przepisy te są niesprawiedliwe, jednak to nie Policja je uchwala. Funkcjonariusze apelują jednak do wszystkich uczestników ruchu o rozwagę:
Apelujemy do wszystkich uczestników ruchu drogowego o rozsądek i szczególną ostrożność na drodze! Przypominamy, że kierujący pojazdem zbliżając się do przejścia dla pieszych ma obowiązek zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na przejściu oraz wchodzącemu na nie. W miejscach, gdzie występuje wzmożony ruch pieszych należy w pierwszej kolejności zwolnić i stosować zasadę ograniczonego zaufania. Piesi powinni więc zachować szczególną ostrożność nie tylko po to, aby spełnić obowiązek ustawowy, ale przede wszystkim, by zadbać o własne życie i zdrowie. Przypominam też, że pieszemu zabrania się wchodzenia na jezdnię bezpośrednio przed jadący pojazd – również na przejściu dla pieszych. Pieszy musi więc ocenić, czy wchodząc na jezdnię, da szansę kierowcy na bezpieczne zatrzymanie się. Zabrania się wchodzenia na jezdnię spoza pojazdu lub innej przeszkody ograniczającej widoczność drogi. Pieszy musi ocenić, czy wchodząc na jezdnię da szansę kierującemu na bezpieczne zatrzymanie, by mógł bezpiecznie pokonać tą jezdnię.
Pieszy jest w stanie dostrzec nadjeżdżający samochód z daleka. Należy jednak pamiętać, że kierowca nie zawsze ma szansę zauważyć pieszego. Jeśli na drodze dużo się dzieje lub pieszy nagle znajdzie się w okolicy przejścia, kierowca może zwyczajnie to przeoczyć.
Dla poprawy bezpieczeństwa, częstochowska Policja oprócz apeli do pieszych o noszenie odblasków, przygotowała także dla kierowców kampanię „Twoje Światło – Nasze Bezpieczeństwo”, podczas której można bezpłatnie wyregulować samochodowe reflektory:
Już po raz siódmy w ramach akcji „Twoje Światła – Nasze Bezpieczeństwo” kierowcy będą mogli skorzystać z darmowych przeglądów stanu oświetlenia w swoich samochodach w wyznaczonych dniach na wybranych stacjach diagnostycznych. Pamiętajmy, że prawidłowo ustawione światła poprawiają naszą widoczność, a co za tym idzie – bezpieczeństwo na drodze. Apeluję do pieszych, aby zadbali również o swoją widoczność na drodze – by nosili odblaski lub jasną odzież, ponieważ w trudnych warunkach i po zmroku będą lepiej widoczni dla kierujących a to z kolei przełoży się na ich bezpieczeństwo.
Stan oświetlenia będzie można sprawdzić w dniach 22 października oraz 5 i 19 listopada oraz 3 grudnia na poniższych stacjach diagnostycznych:
- Częstochowa – Speed Car ulica Kisielewskiego (obok M1);
- Częstochowa – Okręgowa Stacja Kontroli Pojazdów ulica Sikorskiego 82/89;
- Częstochowa – Centrum Kształcenia Praktycznego Stacja Kontroli Pojazdów, ulica Łukasińskiego 32/38;
- Częstochowa – RAF-POL, ulica Narcyzowa 5;
- Mstów – Stacja Kontroli Pojazdów Jerzy Sobalski ulica Gminna 36B;
- Wygoda – Auto Serwis Stacja Kontroli Pojazdów Global Eurowarsztat Kuśmierski Andrzej, Wygoda 42.
Pamiętajmy, że pieszy ma pierwszeństwo gdy stanie przed przejściem i poczeka aż zostanie przepuszczony, a nie gdy wchodzi wprost pod koła samochodu. Pojęcie tzw. „bezwarunkowego pierwszeństwa” wprowadza zatem w błąd, ponieważ są pewne warunki. Niestety, za to nieporozumienie piesi płaca zdrowiem i życiem, a kierowcy mandatami, co widać aż za dobrze w policyjnych statystykach.