W sobotę 5 listopada w Domu Zakonnym Księży Pallotynów w Częstochowie odbył się wykład, który w nowatorski sposób dotyka kwestii opieki medycznej i wracania do zdrowia z uwzględnieniem potrzeb duchowych pacjentów. Prelekcja odbyła się w ramach międzynarodowego projektu „From Cure to Care”, współfinansowanego m.in. z funduszy Komisji Europejskiej.

Dzisiejsza nauka wydaje się nagminnie negować istnienie zarówno Boga jak i duchowej sfery życia człowieka. Tymczasem sytuacja pandemiczna oraz brak dostępu do posługi duszpasterzy chorych sprawiły, że zaczęto dostrzegać aspekt duchowy w odzyskiwaniu zdrowia. Rzeczywistość ta stała się sferą badań międzynarodowego projektu naukowego, w który angażuje się kilka europejskich uczelni wyższych, w tym Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Projekt skupia się na opiece duchowej nad pacjentami, równocześnie pracując nad zwiększaniem świadomości personelu medycznego w zakresie pracy z chorym pacjentem. O założeniach tego projektu mówi dr hab. Marcin Jewdokimow z UKSW, który zaprezentował ten obszar badań podczas konferencji w częstochowskim Domu Księży Pallotynów:

Projekt „From Cure to Care – Od Leczenia do Opieki” stawia przed sobą takie dwa główne cele, tzn. rozwój kompetencji w opiece duchowej i rozwój kompetencji cyfrowych, jeśli chodzi o pielęgniarki, położne i inny personel medyczny. Idea wynika wprost z doświadczeń pandemii. Okazało się, że skala i masowość tej sytuacji spowodowała dostrzeżenie pewnych rzeczy, które są obecne w opiece medycznej, ale nie są widoczne na pierwszym planie. Taką sprawą była na pewno opieka duchowa nad ludźmi, którzy byli odizolowani i choć potrzebowali leczenia, to potrzebowali także wsparcia duchowego. W tym kontekście projekt ma dostarczyć narzędzi, wiedzy, kompetencji i umiejętności dla pielęgniarek, położnych oraz innych osób, w jaki sposób odpowiadać na potrzeby duchowe pacjentów.

W dawnych czasach opieką medyczną zajmowały się głównie instytucje kościelne, działające przy parafiach i zakonach. W takich szpitalach, prowadzonych przez zakony wyspecjalizowane w szpitalnictwie, opieki duchowej nie brakowało. Wraz z upływem czasu, instytucje medyczne stopniowo były upaństwawiane lub prywatyzowane, przez co zdarzało się w nich zaniedbywać sferę duchową, ograniczając się jedynie do leczenia ciała i stosowania środków farmakologicznych. Autorzy projektu podkreślają, że atmosfera podczas leczenia i to, czy pacjent subiektywnie czuje się bezpieczny oraz zaopiekowany, znacząco wpływa na proces powrotu do zdrowia. W tym celu oprócz badań, projekt zakłada również współpracę z personelem medycznym, aby jak najlepiej przekuć obserwacje w realną pomoc pacjentowi:

Stworzyliśmy platformę internetową – jest to międzynarodowy kurs, prowadzony przez pięć uczelni z Irlandii, Włoch, dwóch z Hiszpanii i jednej z Polski, czyli UKSW. Platforma ta umożliwia zapoznanie się z wykładami w odniesieniu do pięciu modułów, które rozwijają to zagadnienie o którym mówimy. Można się na niej uczyć asynchronicznie, czyli my samy wybieramy, kiedy chcemy daną lekcję odbyć i potem jesteśmy z tego egzaminowani poprzez pytania testowe.

Odbycie kursu wiąże się z uzyskaniem certyfikatu. Program nauczania przewiduje m.in. przybliżenie personelowi medycznemu czym w ogóle jest opieka duchowa w szpitalach oraz jak wykorzystywać technologię cyfrową w kontakcie z pacjentem i jego rodziną. Badacze nie skupiają się jedynie na dobrym samopoczuciu pacjenta i przyjaznej atmosferze w szpitalu. Zwracają też uwagę na problematykę opieki paliatywnej, a zatem na kwestie przygotowania pacjenta i jego rodziny na zbliżającą się śmierć:

Jak pokazują badania, to właśnie w sytuacji zagrożenia życia ta sprawa potrzeb duchowych wzrasta. Skupiamy się także na medycynie narracyjnej, a więc takiego podejścia, które bierze pod uwagę doświadczenie pacjenta i traktuje go jako podmiot – osobę, a nie jako symptom czy jednostkę chorobową. Podkreślamy także wagę komunikacji w procesie leczenia, czyli tego, że jak przychodzimy do lekarza, to ważne jest dla nas usłyszeć na co jesteśmy chorzy, ale również jak to zostało zakomunikowane jest szalenie istotne z perspektywy naszego samopoczucia. A samopoczucie to jeden z istotnych aspektów procesu zdrowienia.

Mimo znacznego postępu technologicznego, naukowcy wydają się na nowo odkrywać obszary, które od stuleci były dobrze znane Kościołowi. Jest to swoisty przełom, który w końcu pozwala objąć badaniami także sferę duchową człowieka, zamiast w nieuzasadniony sposób negować jej istnienie. Projekt „Od Leczenia do Opieki” z pewnością będzie jednym z tych czynników, które pozwolą przełamać trwający od kilku dekad zastój w sposobach badania i leczenia ciała, z pominięciem potrzeb ducha. Oby tylko wyniki badań i obserwacji w tym zakresie trafiły na podatny grunt.

Skip to content