W kwietniu br. częstochowska Rada Miasta podjęła dwie decyzje w sprawie określenia kryteriów w postępowaniu rekrutacyjnym do żłobka, publicznych przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych, dla których organem prowadzącym jest Miasto Częstochowa. Wojewoda kwestionuje uchwały częstochowskiego samorządu. Rada Miasta składa skargę.
Wojewoda mówi „nie”
Zgodnie z założeniami, rodzice bądź opiekunowie dziecka przyjmowanego do żłobka mieli przedstawić zaświadczenie o odbyciu obowiązkowych szczepień. W przypadku rekrutacji do przedszkoli odbycie szczepień miało być bardzo wysoko punktowane. Obowiązek przedkładania zaświadczeń o szczepieniach lub zaświadczeń o odroczeniach szczepień z powodów zdrowotnych w czwartek 28 maja zakwestionował jako organ nadzorczy Urząd Wojewódzki w Katowicach. – Uznaliśmy, z przepisów tak wynika, że dane o szczepieniach są tzw. danymi wrażliwymi, stanowią cześć dokumentacji medycznej, wobec czego prawo dostępu do tej dokumentacji i przetwarzania tych danych, danych osobowych wrażliwych, musi wynikać z przepisów prawa. A nie ma przepisów, które uprawniałyby takie podmioty, jak żłobki czy przedszkola, do przetwarzania danych osobowych w zakresie właśnie informacji o odbytych szczepieniach obowiązkowych – mówi Iwona Andruszkiewicz, Zastępca Dyrektora Wydziału Nadzoru Prawnego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach.
Można stwierdzić publicystycznie, że to było do przewidzenia. Gdy z inicjatywą wprowadzenia pod obrady Rady Miasta projektu ww. uchwał wyszła radna Platformy Obywatelskiej, Jolanta Urbańska, już wstępnie w oparciu o opinie miejskich prawników wiceprezydent Krzysztof Łoziński stwierdził, że „przy braku ustawowego ograniczenia, z powodu braku szczepień zakaz przyjmowania dzieci do żłobków i przedszkoli nie może być wprowadzony”.
Kwestia przetwarzania danych osobowych odnosi się do rozstrzygnięcia w sprawie obu ww. uchwał, dotyczącej żłobków oraz dotyczącej przedszkoli. Względem przedszkoli Urząd Wojewódzki poruszył jeszcze inne kwestie. Ustalając kryteria naboru Rada Miasta powinna wziąć pod uwagę lokalny interes społeczny oraz ochronę interesu dziecka i rodziny, czego zdaniem organu nadzorczego w tym przypadku nie czyni. Oczywiście częstochowska Rada Miasta miała prawo zakwestionować decyzję wojewody poprzez złożenie skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach w terminie 30 dni od daty otrzymania rozstrzygnięć nadzorczych (29 maja). 11 czerwca 2015 r. szczepionki znów stały się tematem obrad Rady Miasta.
Rada Miasta mówi „tak”
Za pomysłem podjęcia przez Radę Miasta dwóch uchwał w sprawie skierowania skargi do WSA stoi Jolanta Urbańska (prawie bliźniacze projekty uchwał BR.8.XII.15 oraz BR.9.XII.15). Aby bezmyślnie nie powielać całego dokumentu, warto zwrócić uwagę na kilka argumentów zawartych w uzasadnieniu. „Wojewoda zarzuca Radzie brak realizacji potrzeb dziecka i jego rodziny – Rada uznaje stan zdrowia, jako podstawową potrzebę każdego człowieka, zarówno dziecka, jego rodziny, jak i społeczności lokalnej” – czytamy, choć w innym miejscu dokument popada w sofistykę, gdy organ nadzorczy argumentuje, że istnieją już przepisy regulujące kwestie szczepień: „powołanie się na ustawę o zapobieganiu i zwalczaniu chorób zakaźnych jest niedostatecznym argumentem dla Rady Miasta – dotąd Wojewoda nie skierował ani jednego wniosku o ukaranie rodziców uchylających się od szczepienia dziecka”. Dowiadujemy się także, że samorząd oddala zarzut o łamaniu ustawy o ochronie danych osobowych, bo „Rada Miasta nie wymaga zaświadczenia o stanie zdrowia ani danych z dokumentacji medycznej” oraz „dane nie służą do przetwarzania”. Na zakończenie „Rada Miasta uznała, że przyjęte uchwały są odpowiedzią na przemiany społeczne. Wzrastająca liczba rodziców nie szczepiących dzieci wymaga zmiany obowiązujących kryteriów”.
11 czerwca 2015 r. Rada Miasta zaakceptowała projekty obu skarg. Przed południem w obu przypadkach w głosowaniu za przyjęciem uchwał opowiedziało się 14 radnych, 5 było przeciw, 8 natomiast wstrzymało się od głosu. Obecnych było wszystkich 28 radnych, jeden nie głosował. Generalnie można powiedzieć, że radni klubu Mieszkańcy Częstochowy byli przeciwni złożeniu skargi, a radni klubu Prawo i Sprawiedliwość wstrzymywali się od głosu.
Nie tylko dokumenty i wyniki głosowania można rozpatrywać razem. Ze względu na podobieństwo spraw, uchwały radni omawiali wspólnie. Jolanta Urbańska (PO) powtórzyła argumenty z projektu, np. wobec składania zaświadczeń o odbyciu szczepień obowiązkowych, że w jej opinii nie są to dane wrażliwe. Rozsądnie stwierdziła, że głosowanie na uchwałami nie ma służyć opowiedzeniu się za ideologią szczepień lub przeciw niej, ale rozstrzygnięciu kwestii prawnych. Artur Sokołowski (PiS) zaznaczył, że istnieje ustawowy nakaz szczepienia dzieci, a Rada Miasta swoimi decyzjami stara się „protezować wojewodę” przez prawo niższego rzędu, a cała częstochowska dyskusja odbywa się z powodu nie egzekwowania nakazu, czyli niewydolności państwa. Artur Gawroński (PiS) pokusił się o żart, że skoro podważa się kompetencje, decyzje Wojewody Śląskiego, należy wystąpić do premier o jego odwołanie. Do przeciwników uchwał zaliczył się Krzysztof Świerczyński (MCz), który stwierdził, że to złe prawo, które dyskryminuje – „robi na złość dzieciom”, bo decyzje o szczepieniach podejmują rodzice. Jak widać, prócz dyskusji w sprawie rozwiązań prawnych, częstochowscy radni szczodrze sięgali do retoryki. Częstochowscy rodzice mogą się natomiast spodziewać, że dla dzieci szczepienia obowiązkowe będą obowiązkiem – nawet jeśli wymuszonym przez utrudnienie dostępu do żłobka czy przedszkola.
Dalsze informacje wkrótce. Temat szczepionek w kontekście rekrutacji dzieci do placówek edukacyjnych został opisany 14 maja br. w tygodniku „czestochowskie24.pl” (Krzysztof Rygalik, „Niebezpieczne czy bezpieczne szczepionki?”, nr 19/2015, s.3), natomiast kwestie kontrowersji wokół szczepionek zostały rozwinięte 28 maja br. na portalu „czestochowskie24.pl” (Mariusz Rajek, „Częstochowska szczepionka niezgody”, https://czestochowskie24.pl/czestochowa/czestochowska-szczepionka-niezgody/).
Krzysztof Rygalik