W nocy z 19 na 20 sierpnia 1920 roku Polacy ponownie sprzeciwili się Niemcom, rozpoczynając II powstanie śląskie. Walka stanowiła odwet za represyjne działania okupantów, a jej celem było przywrócenie Polsce terenu Górnego Śląska.
Po tym jak w styczniu 1920 roku zaczęły obowiązywać postanowienia traktatu wersalskiego na górnośląski obszar plebiscytowy przybyły oddziały francuskie i włoskie. Władzę w regionie przejęła aliancka Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa, co umożliwiło na Górnym Śląsku działalność polskich organizacji. Więcej na temat panującej wówczas sytuacji mówi dr Juliusz Sętowski z Ośrodka Dokumentacji Dziejów Częstochowy:
– Od lutego 1920 roku działał Komitet Plebiscytowy, którym kierował słynny Wojciech Korfanty. Sytuacja zaostrzyła się w wyniku informacji, które napływały do Niemiec o niepowodzeniach polskich na froncie bolszewickim. Gazety niemieckie wydrukowały nawet kłamliwą informację o zajęciu przez bolszewików Warszawy. To spowodowało, że Niemcy poczuli się pewniejsi. Na przełomie lipca i sierpnia 1920 roku przerzucali na teren Górnego Śląska swoich bojówkarzy, którzy mieli wspomagać niemiecką policję bezpieczeństwa. Na terenie Górnego Śląska dochodziło do gwałtów. Niemcy wystąpiły także przeciwko wojskom francuskim.
Do apogeum wszystkich zdarzeń doszło podczas oblężenia siedziby Polskiego Komitetu Plebiscytowego w Katowicach. Broniono się do wyczerpania amunicji. Później, ze strony niemieckiej doszło do mordu:
– Nastąpił strajk generalny i wybuchło powstanie. Okazało się, że praca organizacyjna bardzo dobrze postępowała w tworzeniu tajnych, polskich sił wojskowych. Powstańcy momentalnie zajęli 10 powiatów oraz znaczną część powiatu raciborskiego.
W czasie walk powstańczych pomoc oferowali również częstochowianie:
– Codziennie na pierwszej stronie „Goniec częstochowski” podawał informacje o sukcesach osiąganych przez powstańców. Społeczeństwo składało natomiast datki. Pieniądze zbierały określone organizacje. Zapewniano też pomoc rzeczową.
Obok dworca na Stradomiu mieścił się również obóz, gdzie po klęsce I powstania zapewniono schronienie mieszkańcom 27 miejscowości Górnego Śląska.
II powstanie śląskie trwało do 25 sierpnia, kończąc się zwycięstwem Polaków. Międzysojusznicza Komisja Plebiscytowa ogłosiła rozwiązanie niemieckiej policji. Uzyskano też zapewnienie, co do ukarania przywódców antypolskich napadów i usunięcie z obszaru objętego plebiscytem osób, które przybyły tam po 1 sierpnia 1919 roku.
ABK