26 stycznia 1966 roku odbył się w Polsce pierwszy udany przeszczep nerki. Wydarzenie miało miejsce w I Klinice Chirurgicznej Akademii Medycznej w Warszawie. Wtedy był to 621 tego typu zabieg na świecie. Dla upamiętnienia tego wyjątkowego wydarzenia, co roku, 26 stycznia obchodzony jest Dzień Transplantacji.
Transplantacja to często jedyny sposób na uratowanie życia drugiego człowieka. Niestety, znalezienie „bliźniaka genetycznego” jest bardzo trudne. Jak mówi dr Jolanta Majer z Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Częstochowie – transplantacja to dobro wykraczające poza granice życia:
– Kiedy my jako lekarze nie potrafimy uratować życia pacjenta, istnieje taki moment, gdy to życie możemy zaproponować kilku innym osobom. Tym, których serce nie jest w stanie dłużej pracować, a inne narządy są zniszczone. Najczęściej udaje nam się pobrać nerki. Dużo krytyczniej odnosimy się do kondycji takich narządów jak wątroba czy serce (tutaj wybór musi być bardziej szczegółowy, nie może być nietrafiony). Tutaj chodzi o życie pacjenta, dlatego musimy być bardzo precyzyjni.
O transplantacji przez długi czas dyskutowano w Kościele katolickim – zawarte w Katechizmie stanowisko jest przejrzyste: art. 2296 brzmi: Przeszczep narządów zgodny jest z prawem moralnym, jeśli fizyczne i psychiczne niebezpieczeństwa, jakie ponosi dawca, są proporcjonalne do pożądanego dobra biorcy. Oddanie narządów po śmierci jest czynem szlachetnym i godnym pochwały; należy do niego zachęcać, ponieważ jest przejawem wielkodusznej solidarności. Więcej na ten temat mówi ks. Arkadiusz Zawistowski – Krajowy Duszpasterz Służby Zdrowia:
– Transplantologia jest jak najbardziej przez Kościół pozytywnie oceniana. Kościół promuje również takie świadome oddawanie organów – tak, żeby ludzie się na to zgadzali. Trzeba zwrócić uwagę, że nauka Kościoła jest taka, aby to się odbywało pod pewnymi warunkami. W sztuce medycznej są różne opinie. Kościół popiera wszystkie to, aby wszystkie procedury były zachowane i żeby była stwierdzona śmierć – wtedy dopiero można pobrać ograny.
Mając na uwadze transplantację nie należy zapominać o tym, co wielokrotnie mówił na jej temat papież św. Jan Paweł II. Mówi o tym Aneta Sieradzka – prawniczka z kancelarii Sieradzka&Partners, specjalista prawa medycznego:
– Kościół Katolicki popiera przeszczepianie narządów w celu ratowania zdrowia i życia ludzkiego. Należy tutaj przywołać słowa, które wielokrotnie głosił na temat przyczepów ludzkich papież Jan Paweł II, chociażby te, wygłoszone podczas XVIII Międzynarodowego Kongresu Towarzystwa Transplantologicznego w 2001 r., „ Należy zaszczepić w sercach ludzi, zwłaszcza młodych, szczere i głębokie przekonanie, że świat potrzebuje braterskiej miłości, której wyrazem może być decyzja o darowaniu narządów”. Problematykę przeszczepów Papież poruszał także w swoich encyklikach „ Evangelium Vitae”, „Veritatis splendor”, „Redemptor hominis”. Jan Paweł II niejednokrotnie podczas swoich homilii wskazywał na ideę dawstwa narządów, jednocześnie zwracając uwagę na aspekt daru wobec bliźniego, że jest to czyn moralny, szlachetny wobec drugiego człowieka. Tutaj należy również wspomnieć, że przeszczepy popiera papież Franciszek, czy też nie dawno zmarły papież Benedykt.
Zostać dawcą może każdy. Osoby pełnoletnie nie muszą nigdzie zgłaszać, że chcą po śmierci przekazać swoje narządy oczekującym na przeszczep. Natomiast w przypadku osoby małoletniej zgodę muszą wyrazić rodzice lub opiekunowie prawni. Oprócz upamiętnienia daty pierwszego udanego przeszczepu nerki, dodatkowym celem Ogólnopolskiego Dnia Transplantacji jest promowanie przeszczepów organów od zmarłych.