Należał do grupy najbardziej ideowych żołnierzy wyklętych. Był organizatorem i dowódcą Konspiracyjnego Wojska Polskiego. Komuniści rozstrzelali go na trzy dni przed amnestią. Dzisiaj przypada 73. rocznica śmierci kpt. Stanisława Sojczyńskiego ps. „Warszyc”.
Dowodził największą organizacją antykomunistycznego podziemia w centralnej Polsce. W 1946 roku został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa i skazany na karę śmierci. Do dziś nie odnaleziono jego szczątków. O tym, kim był Stanisław Sojczyński, mówi dr Juliusz Sętowski z Ośrodka Dokumentacji Dziejów Częstochowy.
– Postać wyjątkowa jeśli chodzi o patriotyzm, który początkowo przejawiał się w wolnej Polsce takim pędem do nauki. Warszyc pochodził z małej miejscowości. Skończył Państwowe Seminarium Nauczycielskie im. Tadeusza Kościuszki, szkołę patriotyzmu. To właśnie stamtąd wychodzili ochotnicy do Powstań Śląskich. Kształciła się tam kadra, która służyła m.in. w częstochowskich Pułkach Wojska Polskiego przed wojną. O czym przede wszystkim powinniśmy Pamiętać? Pracował jako nauczyciel i patriotyzm przekazywał swoim podopiecznym. Wychowanie młodych ludzi w duchu patriotycznym stanowiło dla niego bardzo ważne wyzwanie.
Stanisław Sojczyński „Warszyc” walczył w kampanii wrześniowej, a podczas okupacji był zastępcą dowódców radomszczańskiego obwodu Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej.
– Walczył z Niemcami, później z wojskami Sowieckimi. Cudem uniknął niewoli. Powrócił w okolice Częstochowy. Później był żołnierzem konspiracji od początku, żołnierzem Konspiracji Związku Walki Zbrojnej, później Armii Krajowej. Sławę zyskał poprzez akcję z 1942 roku, czyli rozbicie więzienia w Radomsku i uwolnienie 41 więźniów. Później, po okupacji niemieckiej, nastąpiła druga okupacja – sowiecka. Był też w szeregach WINU, czyli wolności i niezawisłości. Następnie walczył o niepodległość jako komendant Konspiracyjnego Wojska Polskiego. Postać legendarna. Jeden z tych ludzi niezłomnych.
Kapitan Stanisław Sojczyński uznawał prawo do istnienia PPR w demokratycznej Polsce, lecz sprzeciwiał się jej dyktatorskiej władzy u boku Sowietów. Popierał projekty upaństwowienia ciężkiego i średniego przemysłu czy reformy rolnej. Aresztowano go 27 czerwca 1946 w Częstochowie. Doniósł na niego Henryk Brzóska, po tym jak został aresztowany na podstawie zeznań Władysława Janiaka pseudonim „Wrak”. Wyrok śmierci Wojskowego Sądu Rejonowego w Łodzi wykonano trzy dni przed amnestią.
ABK
Źródło foto: lodz.ipn.gov.pl