28 października 1925 roku papież Pius XI powołał do życia diecezję częstochowską. Dokonało się to za sprawą bulli Vixdum Poloniae Unitas – Wieloletnia Jedność Polski. Pierwszym ordynariuszem częstochowskim został bp Teodor Kubina, który sprawował tę funkcję do 1951 roku.
Kard. Achille Ratti, jeszcze jako wizytator papieski na terenach zaboru rosyjskiego, był świadkiem odradzania się Polski po 123 latach niewoli. W 1920 roku, już jako nuncjusz apostolski w Polsce odmówił ewakuacji z oblężonej przez bolszewików Warszawy tłumacząc, że nie może porzucić owczarni Chrystusa, która stanęła w obliczu wojny z „hordami antychrysta”. Jak podkreśla abp Wacław Depo, wspólnota Kościoła jest tajemnicą, którą cały czas musimy zgłębiać i odkrywać na nowo:
Powracamy do tajemnicy Kościoła, którym my sami jesteśmy. Musimy jednak pamiętać, że bez odniesienia do Chrystusa, który jest fundamentem położonym przez samego Boga, nie byłoby Kościoła. Kościół jest znakiem zbawienia dla ludzi, poprzez Chrystusa w Duchu Świętym i dlatego cała Trójca Święta musi być właściwie na nowo odkrywana w naszym życiu, ponieważ weszliśmy w Jej życie przez sakrament Chrztu Świętego.
Po objęciu tronu piotrowego w lutym 1922 roku, Pius XI czuwał nad przygotowaniem nowego podziału diecezjalnego w odrodzonej Polsce, co zaowocowało bullą Vixdum Poloniae Unitas. Konieczność reorganizacji polskiego Kościoła tłumaczy ks. Mariusz Bakalarz, rzecznik archidiecezji częstochowskiej:
Po 7 latach od odzyskana przez Polskę niepodległości, po zmianie granic ówczesnej Rzeczpospolitej, należało dostosować także podział administracyjny Kościoła do nowych realiów politycznych. W tej decyzji Ojca Świętego, Częstochowa stała się stolicą nowej diecezji, wchodzącej w skład metropolii krakowskiej. Było to nie tylko docenienie Częstochowy jako duchowej stolicy Polski, warto także zaznaczyć, że wówczas Częstochowa była jednym z największych miast Polski.
Rocznica powstania diecezji jest też okazją, by na chwilę się zatrzymać i oddać refleksji nad historią częstochowskiego Kościoła oraz losach duchownych, którzy przez lata II wojny światowej i komunistycznej niewoli niezłomnie realizowali swoje kapłańskie powołania:
Myślimy tutaj o tych najdramatyczniejszych momentach – o czasach II wojny światowej – gdy także duchowieństwo częstochowskie w znaczny sposób zasłużyło się w walce, ale także zostało okrutnie doświadczone przez męczeństwo. Ta rocznica to dziękczynienie Panu Bogu za to co było i prośba, byśmy mogli obchodzić kolejne rocznice powstania Kościoła częstochowskiego.
25 marca 1992 roku bullą Jana Pawła II „Totus tuus populus” diecezja częstochowska została podniesiona do rangi archidiecezji. Pierwszym metropolitą częstochowskim został abp Stanisław Nowak.