Historia Duszpasterstwa Akademickiego Emaus sięga końca lat ‘40, kiedy swoje działanie w Częstochowie zainaugurowała Politechnika Częstochowska. Parafię akademicką św. Ireneusza erygowano jednak w 2007 roku, dzięki staraniom ówczesnego duszpasterze akademickiego, ks. Andrzeja Przybylskiego. Była to pierwsza parafia akademicka w polskim Kościele.
Przy okazji powołania parafii oddano do użytku także pierwszy w Polsce kościół akademicki, zbudowany głównie z myślą o młodzieży akademickiej. Bp Andrzej Przybylski, za którego namową abp Stanisław Nowak powołał 15 lat temu pierwszą tego rodzaju parafię w Polsce, nakreślił pokrótce historię częstochowskiego duszpasterstwa akademickiego:
Od czasu, kiedy powstały wyższe uczelnie na terenie naszego miasta, niemal natychmiast powstało duszpasterstwo akademickie. Do takich wybitnych duszpasterzy akademickich należeli choćby ks. prał. Zdzisław Wajzner – taki kultowy duszpasterz akademicki. Ja, kiedy byłem studentem to były czasy ks. prof. Mariana Dudy, charyzmatycznego duszpasterza akademickiego, który przenosił duszpasterstwo z piwnic Kurii Metropolitalnej do parafii św. Wojciecha, potem był ks. Zdzisław Zgrzebny i następnie cała epoka współczesnych duszpasterzy akademickich. Teraz przypominamy sobie powstanie pierwszej w Polsce personalnej parafii akademickiej, a więc bardzo konkretnej kościelnej struktury.
Ogromny fundament pod budowę parafii akademickiej położył wspomniany przez bp. Andrzeja ks. prof. Marian Duda, który oprócz duszpasterstwa akademickiego kierował również duszpasterstwem inteligencji katolickiej. Ks. prof. Duda jako bliski współpracownik abp. Stanisława Nowaka patronował przedsięwzięciu stworzenia pierwszej w Polsce parafii akademickiej. Jak wspomina, swoją pracę duszpasterską ze studentami zaczął od udziału w strajkach, które poprzedziły wprowadzenie Stanu Wojennego:
Byłem duszpasterzem akademickim od 1981 roku, zacząłem od strajku na Politechnice Częstochowskiej i Wyższej Szkole Pedagogicznej – akurat wtedy wypadł strajk. Byłem tam ze studentami i odprawiałem dla nich Msze św. Potem w 1983 roku przejąłem duszpasterstwo akademickie, którym kierowałem do 1989 roku. To były trudne czasy komunizmu, byliśmy bez przerwy inwigilowani, ale udawało nam się rozwinąć bardzo szeroką działalność nie tylko formacyjną, religijną ale i kulturalną. Potem przejął duszpasterstwo ks. dr Zdzisław Zgrzebny, a po nim ks. Andrzej Przybylski i wówczas zaczęła się krystalizować idea parafii akademickiej.
Po ks. Andrzeju Przybylskim drugim proboszczem parafii akademickiej został jej wikariusz, ks. Marek Bator. Zapytaliśmy jak obecny dyrektor częstochowskiej Caritas zapamiętał czasy swojej pracy duszpasterskiej ze studentami:
Wspominam ten czas ze wzruszeniem. To był czas bardzo bogaty w doświadczenia ludzkie, w młodość studentów, rodzin. Jeżeli chodzi o studentów, to fantastyczni ludzie. To, co było w nich najpiękniejsze to to, że byli autentyczni – nie zawsze spotyka się takie rzeczy w tradycyjnej parafii. Jak w duszpasterstwie akademickim komuś coś nie pasowało, to otwarcie to mówił, nieraz tak dobitnie, że dawało to człowiekowi do myślenia. W środowisku akademickim Częstochowy doświadczałem tylko kultury, dobroci, życzliwości i zawsze mile wspominam kolędę w akademikach.
Okres pandemii przyhamował nieco działania parafii akademickiej. Jak jednak wyjaśnia jej obecny proboszcz, ks. Michał Krawczyk, teraz przed działalnością duszpasterską wśród młodzieży akademickiej stoją otworem nowe możliwości. Zaplanowana na niedzielę ceremonia 15-lecia parafii będzie swoistym punktem startowym dla przygotowanego na ten rok programu duszpasterskiego:
Przede wszystkim chcemy oddać Bogu chwałę, że możemy być tak blisko studentów i że oni też mogą mieć takie miejsce tak blisko siebie. Będziemy świętować tak naprawdę od niedzieli przez niemal cały październik na wielu płaszczyznach, przede wszystkim tej duchowej i właśnie na tym nam zależy, żeby w tym roku działać całościowo i integralnie, jeśli chodzi o studenta. Ale też, żeby proponować to, czego on dzisiaj najbardziej potrzebuje. W planie duszpasterskim na ten rok każdy będzie mógł coś znaleźć, dlatego że mamy coś dla ducha, dla ciała i tak naprawdę dla każdego.
Główne uroczystości rocznicowe celebrowane będą przy okazji zainaugurowania w parafii nowego roku akademickiego w najbliższą niedzielę 9 października. Na godz. 19:00 zaplanowano wykład ks. dr. Pawła Kostrzewskiego, po którym o godz. 20:00 sprawowana będzie uroczysta Msza św. pod przewodnictwem abp. Wacława Depo.
Duszpasterstwo Akademickie w Częstochowie utworzono w 1951 roku. Obejmowało opieką duszpasterską studentów i pracowników naukowych Politechniki Częstochowskiej oraz Wyższej Szkoły Pedagogicznej. Duszpasterzami akademickimi w Częstochowie byli kolejno:
- Ks. Józef Chwistecki jako kapelan Towarzystwa Bratniej Pomocy Studentów w Wyższej Szkole Administracyjno-Handlowej w Częstochowie
- oo. jezuici (1948-1959) – m.in.: o. Stanisław Łopatka i o. Marian Kuśmierz
- ks. Zdzisław Wajzner (1959-1968)
- ks. Ireneusz Skubiś (1968-1983)
- ks. Marian Duda (1983-1989)
- ks. Zdzisław Wajzner (1989-1998)
- ks. Andrzej Przybylski (1998-2008)
- ks. Marek Bator (2008-2013)
- ks. Grzegorz Szumera (2013-2015)
- ks. Jacek Michalewski (VI-XI 2015)
- ks. Rafał Grzesiak (2015-2020)
- ks. Michał Krawczyk (2020-)
Kościoły akademickie:
- Imienia NMP w Częstochowie w al. NMP (1948-1983)
- Kościół (dolny) w parafii św. Wojciecha w Częstochowie przy ul. Brzeźnickiej (1983-2007)
- Kościół przy ul. Kilińskiego 132 (od 2007) – zbudowany w latach 2006-2007, a poświęcony przez abp. Stanisława Nowaka 9 X 2011 roku.