Klasztor i muzyka od średniowiecza do czasów współczesnych – to tytuł Międzynarodowej Konferencji Naukowej, która odbywa się na Jasnej Górze. Konferencja potrwa do 8 maja i jest wpisana w program tegorocznego, 25. Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Sakralnej „Gaude Mater”.
Muzyka dla klasztoru czy klasztor dla muzyki? – pytał w swoim wystąpieniu o. Dominik Jurczak, dominikanin z Rzymu.
– Muzyka kościelna w pierwszym tysiącleciu jest po to, by lepiej odpowiadać na Słowo, by wspomóc proces dostosowywania naszego życia do Logosu, a nie odwrotnie. Muzyka to głos Kościoła, który właściwiej odpowiada na Logos. Głos, którego nie sposób zapisać bez utraty czegoś istotnego, z którym uzgadniać mamy nasze życie. Dopiero znając taką definicję muzyki możemy zadać kluczowe pytanie: muzyka dla klasztoru czy klasztor dla muzyki? Pytanie o tyle zasadne, że w dzisiejszych czasach, często zamiast silentium, które predysponowało nas do nasłuchu Słowa Bożego, to – wiem to z własnego doświadczenia – w klasztorach obecna jest muzyka zwłaszcza nieświęta. Jeśli przez klasztor rozumie się to, czego św. Dominik pragnie dla swoich braci, czy to co czytamy w regułach św. Augustyna: zasadniczą przyczyną, dla której zgromadziliśmy się razem jest to, aby jednomyślnie mieszkać w domu, mieć jedną duszę i jedno serce skierowane ku Bogu, to wydaje się, że klasztor jest dla muzyki. Nie może bez niej właściwie funkcjonować tak, by nie przekształcić się w dobrze urządzony hotel. Z drugiej strony każda wspólnota ma własną odpowiedź na odwieczny Logos i w tym sensie muzyka jest dla klasztoru. Przy właściwie rozumianym klasztorze i dobrze zdefiniowanej muzyce nie ma alternatywy pomiędzy nimi dwoma, jest wzajemne przenikanie i uzupełnianie. (…) Każdy klasztor jest jednocześnie przez muzykę i ze względu na muzykę – mówił prelegent.
Wśród wielu konferencji audytorium konferencji mogło usłyszeć prelekcje m.in o. Rolanda Prejsa „Od odrzucenia do akceptacji. Ewolucja stosunku do muzyki kościelnej u reformatorów i kapucynów 2 XIX i XX w.”; ks. Janusza Królikowskiego „Ut mens concordet voci – reperkusje w wypowiedziach zakonników polskich na temat ducha śpiewu i liturgii”; prof. Marka Derwicha z Wrocławia „ Dziedzictwo kulturowe po klasztorach skasowanych na ziemiach dawnej rzeczpospolitej oraz na Śląsku w XVIII i XIX wieku. Losy znaczenie, inwentaryzacja”; prof. Remigiusza Pośpiech „ Kolekcja dawnych muzykaliów z ośrodków religijnych i świeckich na Śląsku w kontekście kultury muzycznej Europy Środkowej. Katalogowanie zachowanych źródeł”; Walentynę Łoś z Kijowa „Muzykalia w katalogach bibliotek monasterów bazyliańskich z terenów Wołynia i Kijowszczyzny II połowy XVIII i początku XIX wieku”; Gregora Ploch z Wiednia „Rękopisy i druki muzyczne opactwa benedyktynów pw. NMP od Szkotów w Wiedniu”, a także wielu innych osób z wiązanych z muzyką liturgiczną i klasztorną.
Komitet naukowy Konferencji tworzą: prof. Marek Derwich, o. dr Nikodem Kilnar OSPPE, prof. Anna Lenartowicz, prof. Remigiusz Pośpiech. Konferencja została zorganizowana dzięki: Wrocławskiemu Towarzystwu Miłośników Historii, oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego, Instytutowi Historycznemu i Katedrze Muzykologii Uniwersytetu Wrocławskiego, Instytutowi Liturgii, Muzyki i Sztuki Sakralnej Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, Zespołowi Naukowo-Redakcyjnemu Jasnogórskich Muzykaliów, Stowarzyszeniu „Kapela Jasnogórska”, Stowarzyszeniu Przyjaciół „Gaude Mater”, Klasztorowi OO. Paulinów na Jasnej Górze.
