Według szacunków Autism Europe z 2009 r. autyzmem dotkniętych jest 0,6 proc. populacji Unii Europejskiej, czyli ok. 5 mln ludzi. W województwie śląskim to odpowiednio ok. 3 tys. osób. Osoby autystyczne ze względu na trudności z porozumiewaniem się z otoczeniem w małym stopniu uczestniczą w życiu społecznym. Ale można je zrozumieć, aby im pomóc.
Zapal się na niebiesko
2 kwietnia będziemy po raz kolejny obchodzić Światowy Dzień Wiedzy na temat Autyzmu ustanowiony 7 lat temu przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, którego celem jest uwrażliwienie społeczeństwa na problemy ludzi dotkniętych autyzmem i propagowanie wiedzy o tym schorzeniu. Przez Organizację Narodów Zjednoczonych autyzm jest obecnie postrzegany jako naprawdę poważny problem zdrowotny.
Charakterystycznym elementem Dnia Wiedzy na temat Autyzmu jest podświetlanie 2 kwietnia najważniejszych lub wyróżniających się miejskich budynków na niebiesko. – Ta inicjatywa została zapoczątkowana przez amerykańską organizację Autism – mówi Roman Kowalczyk, prezes Stowarzyszenia DAJ MI CZAS. – W 2012 r. ponad 2 tys. budynków na całym świecie zmieniło swój kolor na niebieski jako gest solidarności z osobami z autyzmem. U nas w Częstochowie w dniach 2-15 kwietnia odbędzie się już 3. edycja akcji „Zapal się na niebiesko dla autyzmu – Częstochowa 2015”.
W minionym roku w barwę symbolizującą przyjaźń został odziany Ratusz, a zebrani na Placu Biegańskiego wypuścili tysiąc niebieskich balonów. Obchodom towarzyszył koncert. W tym roku 2 kwietnia o godz. 19.00 podświetlony zostanie Urząd Stanu Cywilnego, potocznie nazywany Pałacem Ślubów. To nie wszytko. – Wyświetlimy krótki film z okazji naszej akcji pt. “Razem na niebiesko”, w którym wystąpią Prezydent Miasta Częstochowy Krzysztof Matyjaszczyk, Muniek Staszczyk, Piotr Machalica, Michał Bąkiewicz, Małgorzata Iżyńska, młodzież z częstochowskich szkół. Mamy również obiecany udział w tym filmie ks. abp. Wacława Depo – dodaje Roman Kowalczyk. – Przeprowadziliśmy również konkurs plastyczny “Zaczaruj świat na niebiesko z kolorową plamą i kreską” wraz z Radiem Fiat i czestochowskie24.pl.
Ponadto tego dnia zostaną rozdane Statuetki “Przyjaciela Osoby z Autyzmem”. Wydarzeniu będzie towarzyszył koncert na Placu Biegańskiego, który odbędzie się 2 tygodnie później, 15 kwietnia również o godz. 19.00. – To wielkie wydarzenie. Wystąpią dla nas tym razem Donatan i Cleo, a wcześniej częstochowskie kapele, 69 i Ampera – zapowiada prezes Stowarzyszenia DAJ MI CZAS.
Dzień za dniem
Dzięki popkulturze synonimem genialnego umysłu się „Rain Man”. Amerykański film przedstawia historię zamkniętego w domu opieki Raymonda, granego przez znakomitego Dustina Hoffmana. Zamkniętego w podwójnym znaczeniu, ponieważ nie tylko odizolowanego od świata na zewnątrz, ale niezdolnego do nawiązywania kontaktów z innymi ludźmi. „Rain Man” okazuje się tymczasem w pewien sposób genialny. Zadania matematyczne rozwiązuje z niesamowitą szybkością, jest w stanie opanować rachunek prawdopodobieństwa, a więc np. ograć kasyno.
Niestety, popularny, czasem nobilitujący obraz osób autystycznych wykreowany przez Hollywood nie jest prawdziwy. Ok. 70 proc. osób z autyzmem jest opóźnionych w rozwoju umysłowym.
Autyzm jest dotkliwym schorzeniem. Wywołuje niewyobrażalną izolację. Jego objawami są m.in. przymus przebywania w niezmiennym otoczeniu, niezdolność do nawiązywania kontaktów towarzyskich, powtarzanie tych samych czynności, zaburzenia mowy lub całkowity jej brak czy mechaniczne zapamiętywanie. Niektóre dzieci autystyczne zaczynają mówić dopiero między 5 a 9 rokiem życia, połowa pozostaje niema. Czterokrotnie częściej autyzm ujawnia się u chłopców niż u dziewczyn, a ok. 1/3 dzieci autystycznych rozwija się normalnie do 18.-36. miesiąca życia.
U autystów z jednej strony powszechny jest brak zainteresowania ludźmi i ignorowanie ich obecności, a kontaktowi towarzyszy zaburzenie kontaktu wzrokowego, albo z drugiej strony niczym niezwykłym nie jest traktowanie obcych jak dobrych znajomych. Zazwyczaj ludzie z autyzmem mają kłopoty z panowaniem nad swoimi emocjami, włączając w to niekontrolowany płacz lub agresję fizyczną. Cierpiący na autyzm może też czasami niszczyć przedmioty lub dokonywać samookaleczenia.
Powtarzalne zachowania przyjmują czasem postać obsesji. Dziecko autystyczne może posiadać bardzo rozległą wiedzą w bardzo ścisłej dziedzinie, wiedzę o wiele wykraczającą poza możliwości rówieśników, ale jednocześnie nie potrafić wykonać codziennych czynności. Rzeczywiście, trzeba przyznać, że znane są wybitne zdolności pamięciowe, arytmetyczne, muzyczne, plastyczne i przestrzenne u niektórych osób dotkniętych autyzmem. Ale występują tylko u co 20. chorego. Większość musi zmagać się dzień za dniem z przytłaczającymi problemami.
Patronat nad częstochowskim Dniem Wiedzy na temat Autyzmu objął Prezydent Miasta Częstochowy Krzysztof Matyjaszczyk oraz Jego Ekscelencja ks. abp Wacław Depo, Metropolita Częstochowski. Organizatorami są: Stowarzyszenie na Rzecz Osób Niepełnosprawnych, z Autyzmem i Zaburzeniami Pokrewnymi DAJ MI CZAS oraz Urząd Miasta Częstochowy, a współorganizatorami Zespół Szkół Specjalnych Nr 23 im. Janusza Korczaka i Częstochowskie Stowarzyszenie Pomocy Osobom z Problemami Autyzmu.
Krzysztof Rygalik