II wojna światowa to tragiczny czas w historii świata. Śmierć na froncie nie była jedyną. Ludzie ginęli w obozach i na skutek bestialskich zachowań okupanta. Okres strachu o życie oraz losy swoich bliskich stał się smutną codziennością Polaków. Szczególnie karana była pomoc prześladowanej społeczności żydowskiej. Groźby utraty życia nie przestraszyły jednak wszystkich. 24 marca obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką, ustanowiony z inicjatywy Prezydenta RP w 2017 roku, w rocznicę śmierci rodziny Ulmów z Markowej.
W przedwojennej Częstochowie, do 1939 roku, mieszkało blisko 40 tys. Żydów. Zajmowali się głównie handlem i rzemiosłem. Pracowali i prowadzili aktywne życie społeczne. Wszystko zmieniło się, gdy do miasta wkroczyli żołnierze niemieccy. Heroicznym czynem pomocy społeczności żydowskiej wykazało się wielu częstochowian – mówi historyk dr Juliusz Sętowski:
– Niemcy zamknęli dzielnicę żydowską i na jej terenie utworzyli getto. Jednym z Polaków ratujących Żydów był organista z kościoła św. Zygmunta. Fałszował metryki urodzenia, pomagając w ten sposób wielu osobom. Za te czyny Niemcy skazali go na śmierć w obozie koncentracyjnym. W Częstochowie Żydów ratowało 170 osób. Często były to całe rodziny, jak np. rodzina Brustów czy Witkowskich, którzy ukrywali żydowską rodzinę Fuksów przez 5 lat.
Wśród tych, którzy ratowali Żydów było też wiele osób życia konsekrowanego, z bp. Teodorem Kubiną na czele:
– Zakony udzielały pomocy w różny sposób. Dożywiały Żydów, przechowywały lub przewoziły w bezpieczne miejsca. Przeważnie pomoc dotyczyła dzieci, choć wsparcie otrzymywały również osoby dorosłe. Pomoc ofiarowywały Siostry Zmartwychwstanki, Magdalenki, Urszulanki czy Siostry Służebnice Matki Dobrego Pasterza. Warto też wspomnieć o ks. Bolesławie Wróblewskim, który uratował kilkadziesiąt żydowskich dzieci. Znamienna jest również postawa biskupa diecezji częstochowskiej, bp Teodora Kubiny, który po pogromie Żydów w Kielcach wydał apel o zaprzestaniu prześladowania społeczności żydowskiej.
W okresie II wojny światowej w Częstochowie udało się uratować ponad 5 tys. Żydów.
ABK