W czwartek 2 listopada, na Jasnej Górze odbyły się 11. Zaduszki Katyńskie, które połączone były z ogłoszeniem laureatów 14. Konkursu Historyczno-Literackiego „Prawda i kłamstwo o Katyniu” oraz promocją książki o tym samym tytule, zawierającej prace laureatów i finalistów tegorocznej edycji konkursu. Pomysłodawczynią konkursu, jego organizatorem oraz organizatorem Zaduszek Katyńskich, jak co roku, była europoseł Jadwiga Wiśniewska.
– W tym roku w konkurs zaangażowało się 169 osób z 59 szkół województwa śląskiego – mówiła europoseł Jadwiga Wiśniewska. – Nasuwa mi się tutaj taka sentencja, którą napisał Piotr Rakoczy z Częstochowy, który napisał, że “wielki dąb rodzi się z małego żołędzia”. Tak jak wielka prawda historyczna jest przechowywana w polskich sercach, jako ta mała iskierka. Ja myślę, że to jest bardzo ważne, że kolejne pokolenia Polaków stają do tego zadania i wyzwania, jakim jest utrwalenie prawdy o zbrodni katyńskiej. Zmieniają się lata, a istota rosyjskiego brutalnego imperializmu niestety wciąż jest niezmienna i patrząc na to, co dzieje się na Ukrainie, my musimy pamiętać o tym, że czasy się zmieniają, ale istota rosyjskiego bestialskiego imperializmu wciąż jest niestety taka sama. Młodzież chce wiedzieć z jakiego narodu wyrasta, chce upamiętnić tych, którzy zostali pomordowani w Katyniu i to jest bardzo istotne, bo tylko ten może rozwijać skrzydła, kto ma świadomość własnych korzeni.
Współorganizatorem wydarzenia był klasztor jasnogórski. Jak podkreślał przeor Jasnej Góry o. Samuel Pacholski, to naturalne, że w takim miejscu jak Jasna Góra, gdzie bije duchowe serce Polski, przypominana jest prawda historyczna o tak ważnych wydarzeniach z dziejów naszej Ojczyzny:
– Dzisiaj Dzień Zaduszny, pamiętamy o wszystkich zmarłych, ale chcemy pamiętać także o tych, którzy zasłużyli się w sposób szczególny dla ojczyzny i Kościoła. Nie znaliśmy ich może osobiście, to ogromna rzesza bohaterów narodowych tych, którzy oddali życie za wolność ojczyzny, Kościoła. Dlatego dzisiaj składamy im hołd po raz drugi w tym bastionie św. Barbary, który jest miejscem upamiętniającym wszystkich Polaków, którzy zginęli na nieludzkiej ziemi. Jak mówił Adam Mickiewicz w Dziadach, “Jeśli ja zapomnę o nich, Ty Boże na niebie zapomnij o mnie”. To słowa, które rodzą zobowiązanie moralne, żeby pamiętać, żeby uczyć się historii i żeby też wchodzić w postawy tych, którzy nie zawahali się złożyć największą ofiarę ze swojego życia po to, by Polska odzyskała niepodległość. To kolejna edycja podsumowująca wojewódzki konkurs “Prawda i kłamstwo o Katyniu”. Wielu młodych ze Śląska podejmuje wyzwanie, by swoją twórczością także podkreślić wagę tej najnowszej historii Polski i by przez pamięć o naszych przodkach także budować tożsamość dzisiaj naszej ojczyzny, bo tożsamość każdego narodu zbudowana jest także na historii. Bez historii nie da się także patrzeć realnie w przyszłość.
Patronat merytoryczny nad konkursem sprawuje od wielu lat Instytut Pamięci Narodowej. Dyrektor katowickiego oddziału IPN Andrzej Sznajder zaznaczył, że zakres tematyczny konkursu i jego idea bez wątpienia wpisują się w misję Instytutu:
– Mamy w osobie pani europoseł Jadwigi Wiśniewskiej, znakomitego sojusznika, partnera w realizacji misji Instytutu Pamięci Narodowej. Ten konkurs jest organizowany przez nią od 2010 roku i chyba, o ile mnie pamięć nie myli, od tego też roku na różne sposoby Instytut Pamięci Narodowej, zwłaszcza katowicki oddział, go wspiera. Najczęściej i najdłużej chyba w taki sposób merytoryczny, w trakcie przygotowywania publikacji pokonkursowej, która zawiera najlepsze nagrodzone prace nadesłane na kolejne edycje konkursu. Ten konkurs ma jedną bardzo szczególną cechę. To nie jest konkurs wiedzy o zbrodni katyńskiej. Nie tyle o faktach historycznych piszą uczniowie, oczywiście też, ale to jest konkurs, który wymaga od uczestników bardzo szczególnego zaangażowania, albo zaangażowania, które polega na pracy ze źródłami, na poszukiwaniu źródeł, na spotkaniu się np. z rodzinami ofiar zbrodni katyńskiej, albo na pewnej pracy intelektualnej, pracy wyobraźni, która znajduje wyraz w opowiadaniach, w listach, wspomnieniach, dziennikach, jako gatunkach literackich, które spotykamy wśród tych prac nadesłanych na konkurs. Ten konkurs wymaga od uczestników nie tylko nauczenia się czegoś, ale także wymaga wymyślenia sposobów, jak o tej historii można opowiedzieć.
O wartościach edukacyjnych konkursu mówiła również Alicja Janowska, dyrektor częstochowskiej delegatury Kuratorium Oświaty w Katowicach:
– Młodzieży skupiającej się wokół tej tematyki jest coraz więcej. Stąd też takie gorące podziękowania Pani Europoseł wszystkim uczniom i nauczycielom, którzy wspierają uczniów w udziale w tym konkursie, bo to jest rzeczywiście bardzo szeroka grupa. Ale ja zwróciłabym też uwagę na to, co powiedziała Pani Europoseł dzisiaj: na umiejętność oddzielenia prawdy od kłamstwa, umiejętność oddzielenia opinii od faktów. Z tym mamy chyba ostatnio bardzo duży problem i jeśli młodzież się podejmuje się takiego wyzwania i chce uczestniczyć w takich konkursach i chce tej prawdy poszukiwać, no to jest chyba najlepsza edukacja, jaką można by sobie było życzyć – poprzez działanie, poprzez praktykę, poprzez wychowanie, a ze strony Pani Europoseł, no poprzez takie przewodnictwo, bo podążają wszyscy tą jej wyznaczoną drogą, więc jesteśmy ogromnie wdzięczni za taką edukację wychowawczą i za skupienie wokół siebie tak licznej młodzieży, bo to jest rzeczywiście wyjątkowe. Cenimy sobie też w oświacie taką pracę u podstaw, ale pracę ciągłą, czyli niespektakularną, nie jednorazową. Natomiast to jest taka praca, która się powtarza, która jest z roku na rok, na którą młodzież też czeka. Czekają nauczyciele. To jest niezwykle ważne – wytrwałość w działaniach wychowawczych.
Oczywiście najważniejszymi gośćmi wydarzenia byli laureaci konkursu „Prawda i kłamstwo o Katyniu”. Reprezentujący szkoły podstawowe i średnie uczniowie zostali przedstawieni uczestnikom Zaduszek Katyńskich, a z rąk europoseł Jadwigi Wiśniewskiej otrzymali pierwsze egzemplarze pokonkursowej publikacji. Jednym z laureatów był Bjorn Szmerdt, uczeń Zespołu Państwowych Szkół Plastycznych im. Jacka Malczewskiego w Częstochowie, który wyjaśnił, dlaczego wziął udział w konkursie:
– Zobaczyłem, że jest to dosyć istotny temat, tak, aby nie zapomnieć o tym, poza tym też z pasji trochę do pisania, bo zawsze chciałem pisać, chociaż nigdy nie wychodziło, a tutaj pojawiła się taka okazja i taka motywacja, żeby faktycznie to zrobić i dzięki temu ukończyłem ten projekt, no i teraz się tutaj znajdujemy. Pisałem o Katyniu pod kątem obecnych wydarzeń, które teraz dzieją się na świecie, na przykład obecnej wojny na Ukrainie, która jest pod wieloma względami podobna do mordów, które wtedy zostały dokonywane na Polakach przez Sowietów i przez Rosjan. Mój przyjaciel też brał udział w tym konkursie, no ale niestety mu się nie udało, ale zapewne był dosyć daleko z tego co pamiętam i też mu dosyć dobrze poszło i naprawdę też z tego co czytałem, to co on napisał, to też było to bardzo dobre. Tak jak mówiłem, zawsze chciałem coś napisać, zawsze była jakaś pasja do tego, ale nigdy nie było takiej motywacji, a tutaj w końcu się to pojawiło i udało się.
Wydarzeniu towarzyszył koncert „Katyń – Historia Mówi Przez Pokolenia” przygotowany przez uczniów częstochowskich liceów. Po zakończonej uroczystości europoseł Jadwiga Wiśniewska wraz z gośćmi wydarzenia złożyli kwiaty i zapalili znicze pod jasnogórskim Epitafium Smoleńskim.
