Częstochowski Dworzec Główny PKP jednak nie będzie wyburzany? Istnieje taka możliwość, ponieważ w miniony weekend śląski konserwator zabytków ogłosił rozpoczęcie procedury wpisania gmachu do rejestru zabytków. Jeśli decyzja będzie pozytywna, plany PKP zostaną pokrzyżowane, a dworzec będzie musiał zostać odrestaurowany.
Powody decyzji podjętej przez Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków przedstawia jego rzecznik, Mirosław Rymer. Co ciekawe nie była to inicjatywa urzędników: – Wojewódzki konserwator zabytków złożył wniosek w sprawie wpisania częstochowskiego Dworca Głównego PKP do rejestru zabytków. Ta decyzja wynika z inicjatywy częstochowskich i katowickich stowarzyszeń architektonicznych, stąd konserwator, niejako z urzędu, był zobowiązany to wszczęcia postępowania. Należy zaznaczyć, że nie oznacza to podjęcia pozytywnej decyzji. Wniosek nadal może być odrzucony.
W jakiej sytuacji stawia to PKP? Czy przetarg, który jakiś czas temu został otworzony, jest już nieważny? Jakie działania zamierza podjąć spółka? Na te pytania odpowiada Bartłomiej Sarna z Wydziału Współpracy z Mediami Polskich Kolei Państwowych: – Wszczęcie procedury wpisu do rejestru zabytków na wniosek Stowarzyszenia Ochrony Dziedzictwa Industrialnego Kongresu Ochrony Zabytków, na podstawie którego wojewódzki konserwator zabytków wszczął postępowanie, ma olbrzymie znaczenie dla planowanej przebudowy dworca Częstochowa Główna. Gdyż zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa wstrzymuje możliwość przeprowadzenia jakichkolwiek prac budowlanych przy obiekcie, do czasu zakończenia procedury prowadzonej przez konserwatora zabytków. Innymi słowy, obecnie przyszłość planowanej inwestycji zależy tylko i wyłącznie od decyzji konserwatora zabytków. Podobnie jak terminy jej realizacji. Warto tutaj zaznaczyć, że spółka poniosła znaczne koszty związane z przygotowaniem konkursu architektonicznego i dokumentacji projektowej dla przebudowy dworca. Obecnie szacujemy ich łączną wartość.
Piotr Pałgan, członek zarządu Stowarzyszenia Grupa Elanex, uważa, że Dworzec Główny PKP nie wymaga żadnej przebudowy – co innego wnętrze, które pozostawia wiele do życzenia: – Budynek dworca jest jednym z lepszych przykładów architektury postmodernistycznej w Polsce i uważam, że jest to imponujący, nietuzinkowy kompleks, który bardzo dobrze asymiluje się z miejską tkanką przestrzenną. Bryła nadal, trzydzieści lat od wybudowania, przyciąga uwagę. Gdyby kompleks był właściwie zarządzany, to większość z dzisiaj pustych pomieszczeń, byłaby wypełniona licznymi biznesami czy działalnościami kulturalnymi.
Co w praktyce oznacza rozpoczęcie procedury przez konserwatora? Czy kompleks będzie musiał być remontowany? – Zgodnie z obowiązującymi przepisami wszczęcie postępowania w sprawie wpisu do rejestru wyklucza możliwość podejmowania działań mających wpływ na stan zachowania lub wygląd. Sprowadza się to do tego, że nie jest możliwe podjęcie żadnych działań związanych z wyburzaniem, rozbiórką czy przebudową.
Innym, niemniej istotnym dla tej sprawy wątkiem jest źródło decyzji ze strony PKP, dotyczącej wyburzenia gmachu. Zdaniem Piotra Pałgana, może to być sposób na obejście uciążliwych dla spółki praw autorskich do dworca, jakie nadal posiada architekt budynku, Ryszard Frankowicz: – Konkurs architektoniczny zorganizowany w 2019 roku nie dawał uczestnikom możliwości zachowania obecnego dworca. W regulaminie jest napisane, że budynek przy placu Rady Europy musi być albo wyburzony, albo nie może pełnić funkcji dworcowych. Takie było życzenie ówczesnej dyrektor PKP SA. Moim zdaniem jest to związane z Ryszardem Frankowiczem, architektem dworca, który nadal posiada prawa autorskie do budynku – to oznacza, że każdą zmianę czy remont PKP musiałoby konsultować z nim. Spółka postanowiła obejść tę prawną niedogodność poprzez zrównanie z ziemią kompleksu.
Co dalej z budynkiem? Niestety, wszystko wskazuje na to, że znajdzie się on w prawnym zawieszeniu na co najmniej kilka miesięcy – w najgorszym wypadku na kilka lat – podczas których niemożliwe będzie podjęcie jakichkolwiek prac budowlanych. Tak długo, jak konserwator nie wyda decyzji – pozytywnej lub negatywnej, tak Dworzec Główny PKP będzie znajdował się w legislacyjnym limbo.