Częstochowski Dworzec Główny PKP od tygodni znajduje się w swoistym legislacyjnym limbo. Hucznie obwieszczane plany Polskich Kolei Państwowych, związane z gruntowną przebudową kompleksu, zostały zatrzymane. Za sprawą katowickich działaczy społecznych, wobec gmachu dworca rozpoczęto procedurę, której końcem może być wpisanie dworca na listę zabytków.
Niedawno ogłoszony przetarg na nowy kompleks został całkowicie unieważniony. O sprawie z perspektywy PKP mówi rzecznik prasowy instytucji, Bartłomiej Sarna: – Pod koniec sierpnia unieważniliśmy postępowanie na wybór wykonawcy prac budowlanych dla przebudowy dworca w Częstochowie ze względu na stanowisko konserwatora zabytków oraz dlatego, że złożone oferty przekraczały zaplanowany budżet na przebudowę obiektu. O dalszych działaniach związanych z tą inwestycją będziemy informować w późniejszym terminie. Przypomnijmy, że rozpoczęcie procedury wpisu dworca w Częstochowie do rejestru zabytków, które miało miejsce w sierpniu, praktyce wstrzymuje możliwość przeprowadzenia jakichkolwiek rozbudowanych przy obiekcie, do czasu zakończenia procedury prowadzonej przez konserwatora zabytków.
Co w przypadku, gdy dworzec zostanie wpisany do rejestru? Czy PKP będzie zmuszone do odrestaurowania istniejącego kompleksu? Tę sprawę wyjaśnia Mirosław Rymer, rzecznik prasowy Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Katowicach: – W przypadku gdyby budynek został wpisany do rejestru zabytków i decyzja ta stałaby się ostateczna, w takiej sytuacji jest oczywiście, że nie będzie możliwości rozbioru tego obiektu! Zabytek wpisany do rejestru może być rozebrany tylko i wyłącznie za sprawą bezpośredniej decyzji Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Niestety machina urzędnicza rozpędza się powoli. Mogą minąć nawet miesiące, nim konserwator wyda stosowną decyzję. Będzie to okres, podczas którego częstochowianie nie powinni spodziewać się żadnych większych prac renowacyjnych dworca: – Długość postępowania będzie uzależniona m.in. od aktywności stron, odbioru przednią korespondencji, czasu, w którym uzyskamy zewnętrzną opinię, która ma być zlecona z Narodowego Instytutu Dziedzictwa, więc należy się spodziewać, że będzie to kwestia przynajmniej postępowania przed wojewódzkim konserwatorem zabytków co najmniej kilku miesięcy. W przypadku ewentualnego postępowania odwoławczego przed ministrem trudno ocenić jak długo zajmie procesowanie. Być może nawet kilka lat.
Jakie są kryteria wpisu do rejestru? Czy dworzec, mający niemalże trzydzieści lat, nie jest zbyt „młodym” obiektem, by uznać go za zabytek? – Warunkiem wpisu do rejestru zabytków jest to, że dany obiekt, dana rzecz posiada wartość historyczną, artystyczną czy architektoniczną, której zachowanie jest szczególnie ważne dla dziedzictwa narodowego, dla kultury. Stąd nie ma żadnych reguł przesądzających o tym czy np. budynek zostanie wpisany do rejestru zabytków czy nie.
Co w takim razie dalej z budynkiem? Czas pokaże, chociaż najprawdopodobniejszą opcją, jest wpisanie gmachu do rejestru. Niemniej tak długo, jak konserwator nie wyda decyzji – pozytywnej lub negatywnej, tak Dworzec Główny PKP będzie znajdował się w stanie zawieszenia.