Schronisko dla bezdomnych mężczyzn w Częstochowie prowadzone przez Caritas Archidiecezji Częstochowskiej udziela całodobowego schronienia około 60 osobom dotkniętym problemem bezdomności. W celu zapobiegania wykluczeniu społecznemu, zawodowemu prowadzone są wielorakie treningi, by pomóc osobom w wyjściu z bezdomności. Treningi prowadzone są w dwóch Schroniskach: w schronisku dla kobiet i w schronisku dla mężczyzn. Są one kierowane do obecnych mieszkańców ale także do osób w kryzysie bezdomności ulicznej, które chcą w nich uczestniczyć.
Trening readaptacji społecznej ma na celu ponowne przystosowanie człowieka wykluczonego do czynnego, samodzielnego życia w społeczeństwie i do pracy zawodowej (readaptacja społeczna i readaptacja zawodowa). Nadrzędny cel treningu polega na zapobieganiu skłonnościom o charakterze izolacyjnym, braku akceptacji, segregacji, dyskryminacji czy nietolerancji. Trening readaptacji społecznej to działania mające na celu odbudowanie i podtrzymanie umiejętności uczestniczenia w życiu społeczności lokalnej i odgrywania nowych akceptowalnych ról społecznych w miejscu pracy, zamieszkania lub pobytu. Wielu beneficjentów projektu jest osobami starszymi, po trudnych przejściach: pobyt w więzieniu, utraty relacji z bliskimi, braku znajomych. Osoby te mają problem z budowaniem motywacji do wychodzenia z bezdomności, gdyż mają niskie poczucie własnej wartości i nie wierzą w to, że podjęcie działania może te sytuacje zmienić. Trening proponuje uczestnikom działania na rzecz innych osób. Można między innymi wymienić: pomoc w zbieraniu używanej odzieży i przekazywanie jej do kontenerów PCK, pomoc w organizacji Dnia Dziecka w Świętej Puszczy obok Olsztyna, zbieranie nakrętek dla Jacka, pomoc w przygotowaniu XVIII Pielgrzymki Osób Bezdomnych na Jasną Górę, pomoc przy zbieraniu żywności do paczek świątecznych w wyznaczonych sklepach spożywczych, jak również pomoc przy organizacji Wigilii dla ubogich z terenu Częstochowy.
Trening readaptacji społecznej ma też na celu zmiany postrzegania osób bezdomnych przez społeczeństwo czy środowisko lokalne. Osoba bezdomna ma możliwość pokazania swoich umiejętności, kompetencji oraz chęci pomagania również innym potrzebującym.
Trening nauki higieny ma na celu rozwijanie i podtrzymywanie działań dążących do utrzymania organizmu w dobrym stanie psychofizycznym, poprzez kształtowanie i doskonalenie samodzielności
i zaradności życiowej w celu utrzymania prawidłowej higieny osobistej.
Beneficjenci kształtują umiejętność mycia poszczególnych części ciała, włosów oraz czyszczenia zębów i jamy ustnej. Dodatkowo uczą się samodzielnego czyszczenia i obcinania paznokci, golenia. W trakcie treningu Uczestnicy starają się utrwalić higieniczne postępowanie w ciągu dnia na przykład nawyk mycia rąk przed i po posiłku czy po skorzystaniu z toalety.
Trening nauki higieny odbywa się poprzez realizowane cele:
– systematyczna zmiana odzieży,
– kształtowanie poczucia odpowiedzialności za swój wygląd zewnętrzny
– utrzymywanie prawidłowej higieny osobistej,
– kształtowanie nawyków i postaw poprzez planowanie i organizowanie profilaktyki prozdrowotnej,
– opanowanie umiejętności niezbędnych do bezpiecznego i prawidłowego przyjmowania leków,
– uświadomienie potrzeby przestrzegania terminów wizyt kontrolnych oraz norm społecznych związanych z załatwianiem potrzeb fizjologicznych,
Ponadto uczą się korzystania z przyborów toaletowych oraz urządzeń sanitarnych a także zdobywają informacje na temat zastosowania i prawidłowego dozowania produktów kosmetycznych służących zachowaniu higieny osobistej.
Trening gospodarczy ma na celu naukę obsługi sprzętów gospodarstwa domowego jak pralka, lodówka, kuchenka elektryczna, mikrofalówka. Beneficjenci uczą się dbania o porządek w pokojach, kuchni, łazience i toalecie tj. mycie naczyń, pranie ręczne i w pralce, rozwieszanie prania, wycieranie kurzy, mycie podłóg, segregowanie i wynoszenie śmieci, podlewanie kwiatów a także prasowanie, ścielenie łóżek. Trening ma na celu kształtowania nawyku dbania o higienę, estetykę otoczenia, podział obowiązków i współpracę. Beneficjenci nabywają również nowych umiejętności drobnych napraw manualnych, majsterkowych jak np. naprawa łóżka, malowanie ławki. Działania obejmują również prace na terenach zielonych np. koszenie traw, wyrywanie chwastów, sadzenie krzewów, grabienie liści, zamiatanie terenu, odśnieżanie i korzystanie z niezbędnego sprzętu ogrodniczego.
Trening budżetowy obejmie wszystkie osoby w Schronisku, które mają stały dochód z tytułu: renty, emerytury czy zasiłku stałego. Ma on na celu naukę dobrych praktyk typu naprawiaj i przerabiaj stare ubrania, korzystaj z punktów pomocy wydawania żywności bądź ubrań; kontroluj i analizuj wydatki, nie wydawaj w poniedziałek, będziesz miał więcej w piątek; sam rób jedzenie/sam gotuj; remontuj dom/mieszkanie systemem gospodarczym. Trening ma na celu naukę planowania wydatków, naukę rozważnych zakupów, nauka przygotowywania posiłków z „niczego”, naukę systematycznego oszczędzania.
Trening prac gastronomicznych ma na celu wypracowanie u podopiecznych potrzeby samodzielnego działania związanego z codziennym przygotowywaniem posiłków oraz nauczenia ich metod i technik oraz zapoznania z narzędziami, środkami i produktami niezbędnymi w owych pracach.
Wspomniany trening rozpoczyna planowanie doboru właściwych produktów i narzędzi, które zostaną użyte w jego trakcie. Umiejętność ich poszukiwania i doboru, a także dopasowania ich do możliwości budżetowych Uczestnika jest podstawą dla prawidłowego profilowania postaw względem przyszłej, samodzielnej egzystencji w środowisku poza Centrum Treningowym.
Kolejnym etapem jest nabywanie umiejętności praktycznych – tutaj dominujące jest podejście empiryczne. Beneficjenci, podążając za wskazówkami i przykładem Trenera mają za zadanie prawidłowe wykonywanie prac gastronomicznych, mających na celu przygotowanie zarówno prostych dań śniadaniowo-kolacyjnych, jak i nieco trudniejszych posiłków obiadowych dla większej ilości osób. Jednocześnie wspólne działanie Uczestników ma na celu ich integrowanie, niebywale istotne podczas prac grupowych.
W ostatniej części podopieczni mają przekazywaną wiedzę odnośnie koniecznych po przygotowywaniu posiłków pracach sprzątających. Zapoznani zostają ze środkami chemicznymi i narzędziami użytecznymi w omawianym etapie, jak i wybranymi przepisami sanitarnymi, mającymi przełożenie na codzienne funkcjonowanie człowieka z zachowaniem podstaw bezpieczeństwa zdrowotnego.
Trening poszukiwania zatrudnienia i aktywnego uczestnictwa w rynku pracy w swych założeniach ma umożliwiać Uczestnikom nabycie umiejętności niezbędnych w dzisiejszym świecie i pozwalających na zdobycie i zabezpieczenie środków finansowych dla samodzielnego funkcjonowania.
W trakcie owego treningu podopieczni zapoznani zostają zarówno z tradycyjnymi metodami poszukiwania zatrudnienia (prasa, Państwowy Urząd Pracy, możliwość polecenia ewentualnemu pracodawcy przez osoby trzecie, informacje zdobywane od znajomych), jak i jego nowoczesnymi formami (dzięki sieci internetowej i przy użyciu komputera oraz urządzeń mobilnych). Przedstawione zostaną zagadnienia z zakresu aplikowania na stanowiska, jak pisanie curriculum vitae czy listu motywacyjnego. Ze względu na wiek większości osób biorących udział w Centrum Treningowym i wyselekcjonowanym do udziału w opisywanym szkoleniu, w niektórych przypadkach niezbędne będzie zapoznanie z podstawami technologicznymi części poruszanych w dalszych etapach zagadnień.
Opiekun następnie będzie kładł nacisk na prawa i obowiązki pracownika. Podstawowym kryterium dla doboru przekazywanych treści będzie ich użyteczność na polu utrzymywania zdrowej relacji pracownik-pracodawca już po podjęciu zatrudnienia oraz zachowanie właściwych postaw względem narzuconych w tej roli obowiązków i powinności.
Trening empatii i inteligencji emocjonalnej ma na celu poprawę jakości funkcjonowania społecznego Uczestnika. W jego wyniku podopieczny powinien potrafić rozpoznawać nastroje, emocje i uczucia innych osób, umieć postawić się w ich sytuacji i potrafić przekuć współodczuwanie w działanie na gruncie pomocowym i mieć potrzebę wsparcia psychicznego dla osób w kryzysie.
Podstawą jest przekazanie wiedzy na temat postaw niepożądanych, jak agresja werbalna (krzyk, podnoszeniu głosu, negatywne ocenianie rozmówcy, obrażanie go, przeklinanie, wyzywanie osoby, na którą kierowana jest złość) i niewerbalna (gesty, mimika), skrajna bierność (tłumienie emocji, niewyrażanie ich – częste milczenie, obrażanie się, okazywanie chłodu emocjonalnego, zaprzestawanie utrzymywania kontaktu z drugą osobą, udawanie, że zapomniało się o czymś, co dla drugiej osoby było bardzo ważne). W zamian u podopiecznych powinny nastąpić przemiany, skutkujące chęciami niesienia wsparcia drugiemu człowiekowi, wyzbycia się postaw skrajnie egoistycznych na rzecz uzyskiwania konsensusu emocjonalnego w relacjach interpersonalnych.
Do zadań trenera należy promowanie właściwych sposobów na komunikację: prawidłowego wyrażania przez podopiecznych ich potrzeb i emocji, zachowywania asertywności oraz umiejętności słuchania drugiej strony i aktywnego odpowiadania na jej przekaz. Poprzez odpowiednio dobrane środki i narzędzia zapozna Uczestników z różnymi uczuciami i emocjami oraz pomoże w rozwijaniu zdolności ich rozpoznawania u innych ludzi i empatycznego reagowania na nie, z zachowaniem własnego bezpieczeństwa psychicznego.
Trening kulturalno-oświatowy to zbiór działań nakierowanych na rozwój kulturalny i edukację Uczestników. Dzięki niemu osoby objęte programem mają pozostawać w stałym kontakcie z różnymi formami sztuki, rozrywki czy historii.
Kompensacja niedoborów ekonomicznych w wyniku organizacji zajęć KO ma umożliwić podopiecznym uczestnictwo w wydarzeniach kulturalnych. Jest to segment codziennego funkcjonowania, który zostaje najszybciej zaniedbany w wyniku braku środków finansowych, charakterystycznych dla grupy docelowej określonej w projekcie. Dzięki wspólnemu uczestnictwu, oglądaniu, analizowaniu i omawianiu dzieł/przekazanych informacji/wydarzeń Uczestnicy aktywizują się na polu społecznym, zacieśniają więzy z innymi ludźmi (zarówno z kręgu centrum treningowego, jak i osobami spoza niego), rozwijają intelektualnie i wyrabiają poczucie estetyki oraz uczą publicznego wyrażania i kontrolowania emocji. W wyniku zajęć nabywają wiedzy z dziedziny sportu, filmu, teatru, historii, muzyki, etc.
Trener ma za zadanie planowanie, organizowanie, dopilnowanie właściwego przebiegu zajęć oraz przeprowadzenie ich omówienia z podopiecznymi. Dotyczy to zarówno wypraw do instytucji kulturalnych, oświatowych i rozrywkowych, na zawody sportowe, jak i przygotowane uprzednio warsztaty na terenie centrum treningowego.
Treningi aktywizacji zawodowej i społecznej oraz aktywności społeczne zorganizowane zostały w ramach programu „Pokonać Bezdomność. Program pomocy osobom bezdomnym – Edycja 2023. Moduł II: Wsparcie osób bezdomnych. Prowadzenie działań interwencyjnych i aktywizujących skierowanych do osób bezdomnych” dofinansowanego przez Ministra Rodziny i Polityki Społecznej.
Źródło: Caritas Archidiecezji Częstochowskiej