Dziś Światowy dzień Turystyki. Jasna Góra to jedno z najważniejszych miejsc kultu maryjnego w świecie, ale i pomnik historii, perła architektury i sztuki. Przyciąga nie tylko pątników, ale też turystów z całego świata. Jest w centrum Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Kulturowego Paulinów. W ubiegłym roku, mimo jeszcze ograniczeń pandemii, częstochowskie sanktuarium odwiedziło 2,5 mln pielgrzymów i turystów z kraju i zagranicy.
Choć nigdy na Jasnej Górze nie odnotowano żadnych objawień maryjnych, jak to miało miejsce w innych sanktuariach, a od ponad sześciu wieków nieprzerwanie jest jednym z najważniejszych miejsc pielgrzymkowych w skali świata. To historyczny Obraz Matki Bożej jest tu największym skarbem. Został tutaj sprowadzony w 1382 r. przez Władysława Opolczyka. Przedstawiające Matkę Bożą z Dzieciątkiem malowidło powstało na trzech deskach o wymiarach 122 na 82 cm. Badania wskazują na XIII-XIV-wieczne pochodzenie obrazu. Według jeszcze innych danych, obraz jest bizantyjską ikoną z VI-IX w. Prawy policzek Matki Bożej znaczą dwie równoległe rysy, przecięte trzecią na linii nosa. Na szyi widocznych jest sześć cięć. To pozostałości po napadzie na klasztor w 1430 r. Banda rabusiów z Czech, Moraw i Śląska po włamaniu się do Kaplicy Matki Bożej zdjęła obraz z ołtarza, ograbiła go z kosztowności i pocięła szablami twarz Maryi. Drewniana podstawa obrazu rzuconego na podłogę pękła na trzy części. Obecna wersja Częstochowskiego Wizerunku więc z lat 1431-1433, po restauracji dokonanej także przez malarzy z zachodniej Europy.
Jasna Góra ze swym sercem, którym jest Kaplica Matki Bożej, to przede wszystkim miejsce modlitwy, ale nie tylko. To również bezcenny pomnik historii, ważny obiekt narodowej pamięci, pełny zabytków i unikatowych dzieł sztuki.
Pielgrzymi i turyści mogą zwiedzać Muzeum 600-lecia, jasnogórski Skarbiec, Bastion św. Rocha i Bastion św. Barbary. Są także wystawy plenerowe o wielkich Polakach, którzy wszystko postawili na Maryję oraz o. Augustynie Kordeckim w roku jubileuszowym bohaterskiego obrońcy Jasnej Góry.
Muzea jasnogórskie są czynne w godzinach od 09.00 do 17.00. Pielgrzymi mogą skorzystać z fachowej wiedzy przewodników Jasnogórskiego Centrum Informacji, które jest otwarte codziennie od godziny 8.00 do 17.00. Przewodnicy oprowadzają w językach: polskim, angielskim, niemieckim, francuskim, włoskim, hiszpańskim, portugalskim, ukraińskim, niderlandzkim.
Np. w Muzeum 600-lecia można poznawać fenomen ponad sześćsetletniej obecności na Jasnej Górze Cudownego Obrazu Matki Bożej oraz historię Zakonu paulinów nierozerwalnie związanej w Polsce z jasnogórskim wzgórzem. Natomiast od ponad roku zwiedzać można Bastion św. Barbary. To wymowne miejsce pamięci o historii naszego Narodu, znajduje się tu Golgota Wschodu i Kaplica Jasnogórskiej Matki Pojednania.
W roku jubileuszowym poświęconym o. Augustynowi Kordeckiemu, bohaterskiego paulina w 350. rocznicę śmierci oraz 420. jego urodzin, przypomina wystawa plenerowa na Wałach, w pobliżu jego pomnika. Na wystawie przygotowanej na czterech dużych kostkach znalazły się unikatowe zdjęcia z archiwum jasnogórskiego i opis najważniejszych wydarzeń z życia o. Kordeckiego. Jest tam m.in. akt urodzenia Klemensa Kordeckiego – kopia z ksiąg parafialnych, są fragmenty zapisów klasztornych kronik. Są zdjęcia dwóch monstrancji- gotycko-renesansowej z 1542 r., z którą zakonnik kroczył w procesji po jasnogórskich Wałach w czasie oblężenia szwedzkiego i tej, która w 1672 r. została ufundowana jako wotum dziękczynne za ocalenie Jasnej Góry i Polski. Wspaniała monstrancja jako dziękczynne wotum za zwycięstwo nad Szwedami w 1655 r. została wykonana siedem lat po „potopie” na polecenie o. Kordeckiego. Jest wyjątkowo cennym dziełem złotniczym. Do jej dekoracji, oprócz barwnych emalii, użyto 22 funty złota, 2366 brylantów, 2208 rubinów, 81 szmaragdów, 30 szafirów i 214 pereł. Mierzy aż 103 cm wysokości i waży ponad 13 kg. A „w oryginale” można ją zobaczyć w jasnogórskim Skarbcu.
W okresie od kwietnia do końca listopada otwarta jest także dla pielgrzymów w godz. 8.00 – 16. 00 wieża jasnogórska. To jeden z najbardziej rozpoznawalnych obiektów architektury w Polsce. Wieża ma 106,3 m wysokości i składa się z pięciu kondygnacji. Obecna jest piątą w dziejach Jasnej Góry. Ta budowla istnieje od 1906 r. Jej kształt opracowali architekci: Stefan Szyller i Józef Dziekoński. Do odbudowy użyto ponad półtora miliona sztuk cegieł i 300 wagonów kamienia do obłożenia wieży. Nad pierwszą kondygnacją, w miejscu dawnego zegara wieżowego umieszczono nowy zbudowany w Malines k. Brukseli. Mechanizm zegara jest obecnie sterowany przez komputer, który czuwa także nad wygrywaniem pieśni maryjnych, kurantów i hejnału. Na narożnikach środkowej kondygnacji wieży ustawiono cztery figury świętych: Pawła Pustelnika, Floriana, Kazimierza królewicza i Jadwigi królowej. Najwyższą, piątą kondygnację, na którą prowadzi 516 krętych schodów, zdobią posągi doktorów Kościoła – świętych: Leona Wielkiego, Grzegorza z Nazjanzu, Augustyna i Ambrożego.
Jasna Góra znajduje się też w centrum Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Kulturowego Paulinów. Jego celem jest pokazanie wypracowanej przez wieki spuścizny zakonników, która obejmuje również zabytki architektury, sztuki i kultury – przypomina o. Mariusz Tabulski, prezes Fundacji Szlak Paulinów.
W wielu miejscach Europy, a szczególnie w jej środkowej i południowej części, Zakon Paulinów ma pieczę nad wieloma obiektami i zabytkami związanymi z europejską historią i tradycją kultu św. Pawła Pierwszego Pustelnika. Chodzi między innymi o węgierską kolebkę Paulinów, klasztory w Chorwacji, na Słowacji i we Włoszech, Niemczech, Czechach. Te wszystkie miejsca zostaną połączone jednym szklakiem dziedzictwa kulturowego, którego centralnym punktem będzie Sanktuarium na Jasnej Górze.
Tradycja pielgrzymowania na Jasną Górę sięga początków istnienia sanktuarium, czyli 1382 r. W krótkim czasie klasztor paulinów na Jasnej Górze stał się jednym z najchętniej odwiedzanych miejsc pielgrzymkowych o zasięgu międzynarodowym.
W województwie śląskim na paulińskim szlaku – obok Jasnej Góry jest też klasztor wraz z sanktuarium Matki Bożej Patronki Rodzin w Leśniowie oraz klasztor z parafialnym kościołem św. Barbary w Częstochowie.
Obecnie w Polsce szlaki kulturowe poświęcone dorobkom poszczególnych zakonów posiadają, np. cystersi i benedyktyni.
Źródło: Mirosława Szymusik @JasnaGóraNews