Każdego roku, 1 sierpnia w całej Polsce odbywają się wydarzenia upamiętniające Powstanie Warszawskie. W tym roku przypada 79. rocznica największej akcji zbrojnej podziemia w okupowanej przez hitlerowców Europie. Uroczystości poświęcone pamięci tamtych dni będą miały miejsce także w Częstochowie, która poprzez swoją historię jest szczególnie związana z powstańcami i Polskim Państwem Podziemnym.
Punktualnie o godzinie 17:00 1 sierpnia zawyją syreny alarmowe. 79 lat temu, właśnie o tej porze do walki w obronie stolicy przystąpiło około 30 tysięcy żołnierzy Armii Krajowej, z czego tylko 10 proc. walczących było uzbrojonych. Wśród zasłużonych dla Warszawy znalazł się także częstochowianin – Eugeniusz Stasiecki, którego życiorys przypomina historyk Mariusz Grzyb:
– Przed wojną był nauczycielem szkół powszechnych w Radomiu. Przez cały czas działał jako harcerz. W Częstochowie od 1937 r. był komendantem pierwszego hufca męskiego. We wrześniu 1939 r. został zmobilizowany i został dowódcą plutonu, który od wczesnych godzin rannych walczył z Niemcami.
Warto wspomnieć, że po Powstaniu Warszawskim w Częstochowie mieściły się dowództwa zarówno narodowych sił zbrojnych jak i komendy głównej AK, zostały również przeniesione najwyższe polskie władze podziemne. Jak podkreśla Grzyb, częstochowianie bardzo angażowali się w pomoc Powstańcom:
– W Częstochowie 19 stycznia 1945 roku przy ul. 7 Kamienic generał Okulicki wydał rozkaz o rozwiązaniu AK. Przez miasto jechały również pociągi z warszawiakami, którzy wracali z Powstania. Częstochowianie organizowali akcje, które polegały na dostarczaniu jedzenia oraz leków potrzebującym Powstańcom.
To nie koniec częstochowskich akcentów w Powstaniu Warszawskim… Od 8 sierpnia do 4 października 1944 r. w Warszawie pracowała radiostacja, budowana przez częstochowskiego krótkofalowca i dowódcę 7. dywizji piechoty – Antoniego Zębika:
– Zbudował radiostację z elementów, które były wymontowane z radiostacji przed wybuchem II wojny światowej. On, jako radiowiec, dostał polecenie zniszczenia radiostacji tak, aby nie była przydatna Niemcom.
Historyk Juliusz Sętowski zdradził natomiast, że na częstochowskich cmentarzach nie brakuje grobów z poległymi powstańcami:
– Groby warszawskich powstańców w Częstochowie znajdują się na trzech cmentarzach. Pochowani są tam zarówno powstańcy jak i powstanki. Opracowaliśmy do tej pory 23 życiorysy. Mamy nadzieje że zaowocuje to ogólnodostępną publikacją.
2 października 1944 r., po długich 63 dniach walki prowadzonych przez powstańców z wojskami niemieckimi, przedstawiciele AK podpisali w Ożarowie układ o zaprzestaniu działań wojennych w Warszawie.
LN
Źródło fot. 11-4 Hufiec Pracy w Starogardzie Gdańskim